ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ

Christine Lagarde, Πρόεδρος της ΕΚΤ,
Luis de Guindos, Αντιπρόεδρος της ΕΚΤ

Φρανκφούρτη, 14 Απριλίου 2022

Καλησπέρα, ο Αντιπρόεδρος και εγώ σας καλωσορίζουμε στη συνέντευξη Τύπου μας.

Η επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία προκαλεί τεράστια δεινά. Επηρεάζει επίσης την οικονομία, στην Ευρώπη και αλλού. Η σύγκρουση και η σχετική αβεβαιότητα επιδρούν πολύ αρνητικά στην εμπιστοσύνη των επιχειρήσεων και των καταναλωτών. Οι διαταράξεις στο εμπόριο οδηγούν σε νέες ελλείψεις υλικών και πρώτων υλών. Οι έντονες αυξήσεις των τιμών της ενέργειας και των βασικών εμπορευμάτων μειώνουν τη ζήτηση και επιδρούν ανασταλτικά στην παραγωγή. Το πώς αναπτύσσεται η οικονομία θα εξαρτηθεί καίρια από την εξέλιξη της σύγκρουσης, τον αντίκτυπο των επιβαλλόμενων κυρώσεων και το ενδεχόμενο λήψης περαιτέρω μέτρων. Ταυτόχρονα, η οικονομική δραστηριότητα εξακολουθεί να στηρίζεται από την επανεκκίνηση της οικονομίας μετά την πανδημική κρίση. Ο πληθωρισμός έχει αυξηθεί σημαντικά και θα παραμείνει υψηλός τους επόμενους μήνες, κυρίως λόγω της απότομης ανόδου του κόστους της ενέργειας. Οι πιέσεις στον πληθωρισμό εντάθηκαν σε πολλούς τομείς.

Στη σημερινή συνεδρίαση κρίναμε ότι τα εισερχόμενα στοιχεία μετά την τελευταία συνεδρίασή μας ενισχύουν την προσδοκία μας ότι οι καθαρές αγορές στοιχείων ενεργητικού στο πλαίσιο του προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού (asset purchase programme - APP) θα πρέπει να ολοκληρωθούν το γ΄ τρίμηνο. Σε ό,τι αφορά τις μελλοντικές εξελίξεις, η νομισματική μας πολιτική θα εξαρτηθεί από τα εισερχόμενα στοιχεία και τη συνεχιζόμενη αξιολόγηση των προοπτικών από την πλευρά μας. Στις τρέχουσες συνθήκες υψηλής αβεβαιότητας, θα διατηρήσουμε την ευχέρεια επιλογής, τη σταδιακή αλλαγή και την ευελιξία κατά την άσκηση της νομισματικής πολιτικής. Το Διοικητικό Συμβούλιο θα λάβει όποια μέτρα είναι απαραίτητα προκειμένου να εκπληρώσει την εντολή που έχει ανατεθεί στην ΕΚΤ για διατήρηση της σταθερότητας των τιμών και να συμβάλει στη διαφύλαξη της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.

Θα σας παρουσιάσω τώρα με περισσότερες λεπτομέρειες το πώς περιμένουμε ότι θα εξελιχθεί η οικονομία και ο πληθωρισμός και στη συνέχεια θα εξηγήσω την αξιολόγησή μας όσον αφορά τις χρηματοπιστωτικές και νομισματικές συνθήκες.

Οικονομική δραστηριότητα

Η οικονομία της ζώνης του ευρώ αναπτύχθηκε κατά 0,3% το τελευταίο τρίμηνο του 2021. Εκτιμάται ότι η ανάπτυξη παρέμεινε υποτονική στη διάρκεια του α΄ τριμήνου του 2022, κυρίως λόγω των περιορισμών που σχετίζονται με την πανδημία.

Διάφοροι παράγοντες υποδεικνύουν βραδεία ανάπτυξη και την προσεχή περίοδο. Ο πόλεμος ήδη επιδρά αρνητικά στην εμπιστοσύνη των επιχειρήσεων και των καταναλωτών, μεταξύ άλλων και μέσω της αβεβαιότητας που προκαλεί. Καθώς οι τιμές της ενέργειας και των βασικών εμπορευμάτων αυξάνονται απότομα, τα νοικοκυριά έρχονται αντιμέτωπα με την αύξηση του κόστους διαβίωσης και οι επιχειρήσεις με υψηλότερο κόστος παραγωγής. Ο πόλεμος έχει δημιουργήσει νέα φαινόμενα συμφόρησης, ενώ η λήψη νέας δέσμης μέτρων ανάσχεσης της πανδημίας στην Ασία συμβάλλει και αυτή στις διαταράξεις στην αλυσίδα προσφοράς. Ορισμένοι τομείς αντιμετωπίζουν ολοένα περισσότερες δυσκολίες ως προς την προμήθεια των πρώτων υλών τους, κάτι που διαταράσσει την παραγωγή. Ωστόσο, υπάρχουν επίσης αντισταθμιστικοί παράγοντες που στηρίζουν τη συνεχιζόμενη ανάκαμψη, όπως τα αντισταθμιστικά δημοσιονομικά μέτρα και η δυνατότητα των νοικοκυριών να χρησιμοποιήσουν τις αποταμιεύσεις που συσσώρευσαν στη διάρκεια της πανδημίας. Επιπλέον, η επανεκκίνηση των τομέων που επηρεάστηκαν περισσότερο από την πανδημία και η ισχυρή αγορά εργασίας όπου περισσότεροι άνθρωποι αποκτούν θέσεις εργασίας θα συνεχίσουν να στηρίζουν τα εισοδήματα και τις δαπάνες.

Η στήριξη από τη δημοσιονομική και τη νομισματική πολιτική εξακολουθεί να είναι καίριας σημασίας ειδικότερα σε αυτήν τη δύσκολη γεωπολιτική κατάσταση. Επιπλέον, η επιτυχημένη εφαρμογή των επενδυτικών και μεταρρυθμιστικών σχεδίων στο πλαίσιο του προγράμματος Next Generation EU θα επιταχύνει τη μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας και στην πράσινη οικονομία. Αυτό αναμένεται να συμβάλει στην ενίσχυση της μακροπρόθεσμης ανάπτυξης και ανθεκτικότητας της ζώνης του ευρώ.

Πληθωρισμός

Ο πληθωρισμός αυξήθηκε σε 7,5% τον Μάρτιο, από 5,9% τον Φεβρουάριο. Οι τιμές της ενέργειας κινήθηκαν ανοδικά μετά την έναρξη του πολέμου και έχουν πλέον υπερβεί κατά 45% το επίπεδο που είχαν καταγράψει πριν από ένα έτος. Συνεχίζουν να αποτελούν το βασικό αίτιο του υψηλού ρυθμού πληθωρισμού. Σύμφωνα με τους δείκτες που βασίζονται στις αγορές, οι τιμές της ενέργειας θα παραμείνουν σε υψηλό επίπεδο σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα αλλά στη συνέχεια θα μετριαστούν σε κάποιον βαθμό. Οι τιμές των ειδών διατροφής αυξήθηκαν επίσης απότομα. Αυτό οφείλεται στο αυξημένο κόστος μεταφοράς και παραγωγής, ιδίως στην άνοδο της τιμής των λιπασμάτων, εν μέρει λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.

Οι αυξήσεις των τιμών είναι πλέον περισσότερο διαδεδομένες. Το κόστος της ενέργειας πιέζει τις τιμές προς τα πάνω σε πολλούς τομείς. Τα φαινόμενα συμφόρησης στην πλευρά της προσφοράς και η εξομάλυνση της ζήτησης καθώς εξελίσσεται η επανεκκίνηση της οικονομίας συνεχίζουν επίσης να ασκούν ανοδική πίεση στις τιμές. Οι δείκτες μέτρησης του υποκείμενου πληθωρισμού έχουν αυξηθεί σε επίπεδα πάνω από το 2% τους τελευταίους μήνες. Εξακολουθεί να είναι αβέβαιο το πόσο θα επιμείνει η άνοδος αυτών των δεικτών, δεδομένου του ρόλου που διαδραματίζουν προσωρινοί παράγοντες λόγω πανδημίας καθώς και των έμμεσων επιδράσεων των υψηλότερων τιμών της ενέργειας.

Η αγορά εργασίας συνεχίζει να βελτιώνεται και η ανεργία υποχώρησε στο ιστορικά χαμηλό επίπεδο του 6,8% τον Φεβρουάριο. Οι αγγελίες θέσεων εργασίας σε πολλούς τομείς εξακολουθούν να σηματοδοτούν ισχυρή ζήτηση για εργατικό δυναμικό, αν και ο ρυθμός αύξησης των μισθών παραμένει συνολικά υποτονικός. Με την πάροδο του χρόνου, η επάνοδος της οικονομίας σε λειτουργία πλήρους χρήσης του παραγωγικού δυναμικού της αναμένεται να στηρίξει την ταχύτερη άνοδο των μισθών. Αν και διάφοροι δείκτες μέτρησης των πιο μακροπρόθεσμων προσδοκιών για τον πληθωρισμό που προκύπτουν από τις χρηματοπιστωτικές αγορές και από έρευνες εμπειρογνωμόνων διαμορφώνονται κυρίως γύρω από το 2%, οι αρχικές ενδείξεις αναθεώρησης αυτών των δεικτών πάνω από τον στόχο θα απαιτήσουν προσεκτική παρακολούθηση.

Αξιολόγηση κινδύνων

Οι καθοδικοί κίνδυνοι που περιβάλλουν τις προοπτικές για την οικονομία έχουν αυξηθεί σημαντικά λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Ενώ οι κίνδυνοι που σχετίζονται με την πανδημία έχουν μειωθεί, ο πόλεμος ενδέχεται να επηρεάσει ακόμη εντονότερα το οικονομικό κλίμα και θα μπορούσε να επιτείνει περαιτέρω τους περιορισμούς στην πλευρά της προσφοράς. Το επίμονα υψηλό κόστος της ενέργειας, σε συνδυασμό με την απώλεια της εμπιστοσύνης, θα μπορούσε να οδηγήσει σε μείωση της ζήτησης και να περιορίσει την κατανάλωση και τις επενδύσεις περισσότερο από ό,τι αναμενόταν.

Οι ανοδικοί κίνδυνοι που περιβάλλουν τις προοπτικές για τον πληθωρισμό έχουν και αυτοί ενταθεί, ιδίως σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα. Οι κίνδυνοι για τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές του πληθωρισμού αφορούν μεταξύ άλλων κινήσεις των προσδοκιών για τον πληθωρισμό πάνω από τον στόχο, υψηλότερες από ό,τι αναμένεται αυξήσεις των μισθών και μια μεγάλης διάρκειας επιδείνωση των συνθηκών στην πλευρά της προσφοράς. Ωστόσο, αν η ζήτηση εξασθενήσει μεσοπρόθεσμα, θα μπορούσε να μειωθεί η πίεση στις τιμές.

Χρηματοπιστωτικές και νομισματικές συνθήκες

Οι χρηματοπιστωτικές αγορές παρουσιάζουν υψηλή μεταβλητότητα από την έναρξη του πολέμου και την επιβολή χρηματοπιστωτικών κυρώσεων. Τα επιτόκια της αγοράς αυξήθηκαν ως απάντηση στις μεταβαλλόμενες προοπτικές για τη νομισματική πολιτική, το μακροοικονομικό περιβάλλον και τη δυναμική του πληθωρισμού. Το κόστος τραπεζικής χρηματοδότησης συνέχισε να αυξάνεται. Ταυτόχρονα, μέχρι στιγμής δεν έχουν παρατηρηθεί σημαντικές πιέσεις στις χρηματαγορές ούτε έλλειψη ρευστότητας στο τραπεζικό σύστημα της ζώνης του ευρώ.

Αν και παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα, τα τραπεζικά επιτόκια χορηγήσεων για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά έχουν αρχίσει να αντανακλούν την άνοδο των επιτοκίων της αγοράς. Οι χορηγήσεις προς τα νοικοκυριά είναι ανθεκτικές, ιδίως για αγορές κατοικιών. Οι ροές των δανείων προς τις επιχειρήσεις σταθεροποιήθηκαν.

Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έρευνα για τις τραπεζικές χορηγήσεις που διενεργήσαμε, τα πιστοδοτικά κριτήρια όσον αφορά τα δάνεια προς επιχειρήσεις και τα δάνεια για αγορά κατοικίας έγιναν πιο αυστηρά συνολικά το α΄ τρίμηνο του έτους, καθώς οι δανειστές ανησυχούν ολοένα περισσότερο για τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι πελάτες τους σε ένα αβέβαιο περιβάλλον. Τα πιστοδοτικά κριτήρια αναμένεται να γίνουν ακόμη αυστηρότερα τους επόμενους μήνες, καθώς οι τράπεζες συνυπολογίζουν τον δυσμενή οικονομικό αντίκτυπο της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία και των υψηλότερων τιμών της ενέργειας.

Συμπεράσματα

Για να ανακεφαλαιώσουμε, ο πόλεμος στην Ουκρανία επηρεάζει σοβαρά την οικονομία της ζώνης του ευρώ και έχει αυξήσει σημαντικά την αβεβαιότητα. Ο αντίκτυπος του πολέμου στην οικονομία θα εξαρτηθεί από την εξέλιξη της σύγκρουσης, την επίδραση των επιβαλλόμενων κυρώσεων και το ενδεχόμενο λήψης περαιτέρω μέτρων. Ο πληθωρισμός έχει αυξηθεί σημαντικά και θα παραμείνει υψηλός τους επόμενους μήνες, κυρίως λόγω της απότομης ανόδου του κόστους της ενέργειας. Δίνουμε μεγάλη προσοχή στις τρέχουσες αβεβαιότητες και παρακολουθούμε προσεκτικά τα εισερχόμενα στοιχεία σε σχέση με τις συνέπειές τους για τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές για τον πληθωρισμό. Η διαμόρφωση των πολιτικών μας θα συνεχίσει να εξαρτάται από τα στοιχεία και να αντανακλά τη συνεχιζόμενη αξιολόγηση των προοπτικών από την πλευρά μας. Είμαστε έτοιμοι να προσαρμόσουμε όλα τα μέσα που έχουμε στη διάθεσή μας εντός των ορίων της εντολής που μας έχει ανατεθεί, επιδεικνύοντας ευελιξία εφόσον χρειαστεί, προκειμένου να διασφαλίσουμε ότι ο πληθωρισμός θα σταθεροποιηθεί στον στόχο του 2% μεσοπρόθεσμα.

Και τώρα είμαστε στη διάθεσή σας για ερωτήσεις.

Για την ακριβή διατύπωση η οποία έχει συμφωνηθεί από το Διοικητικό Συμβούλιο, συμβουλευθείτε την αγγλική έκδοση.