KONFERENCJA PRASOWA

Christine Lagarde, prezes EBC
Luis de Guindos, wiceprezes EBC

Frankfurt nad Menem, 15 czerwca 2023

Dzień dobry, wspólnie z panem wiceprezesem witamy Państwa na naszej konferencji prasowej.

Inflacja się obniża, ale według projekcji zbyt długo pozostanie za wysoka. Jesteśmy zdecydowani zapewnić, żeby inflacja wkrótce powróciła do docelowego poziomu 2% w średnim okresie. W związku z tym Rada Prezesów postanowiła dziś podnieść trzy podstawowe stopy procentowe EBC o 25 punktów bazowych.

Dzisiejsza podwyżka stóp procentowych odzwierciedla naszą zaktualizowaną ocenę perspektyw inflacji, dynamiki inflacji bazowej i siły transmisji polityki pieniężnej. W czerwcowych projekcjach makroekonomicznych ekspertów Eurosystemu przewiduje się, że inflacja ogółem wyniesie średnio 5,4% w 2023, 3,0% w 2024 oraz 2,2% w 2025. Wskaźniki bazowej presji cenowej pozostają mocne, choć niektóre z nich wykazują wstępne oznaki osłabienia. Eksperci zrewidowali w górę projekcje inflacji z wyłączeniem cen energii i żywności, zwłaszcza na bieżący i przyszły rok, ze względu na jej wcześniejsze niespodziewane wzrosty oraz wpływ dobrej sytuacji na rynku pracy na tempo dezinflacji. Obecnie przewidują, że ten wskaźnik dojdzie do 5,1% w 2023, po czym spadnie do 3,0% w 2024 i 2,3% w 2025. Eksperci nieco obniżyli projekcje wzrostu gospodarczego na bieżący i przyszły rok. Obecnie przewidują, że gospodarka odnotuje wzrost o 0,9% w 2023, 1,5% w 2024 oraz 1,6% w 2025.

Jednocześnie nasze wcześniejsze podwyżki stóp procentowych mocno przekładają się na warunki finansowania i stopniowo oddziałują na wszystkie sektory gospodarki. Koszty kredytów gwałtownie wzrosły i dynamika akcji kredytowej spowalnia. Zacieśnienie warunków finansowania, które według oczekiwań będzie coraz mocniej osłabiać popyt, jest główną przyczyną przewidywanego dalszego spadku inflacji w kierunku naszego celu.

Nasze przyszłe decyzje zapewnią, żeby podstawowe stopy procentowe EBC znalazły się na poziomach wystarczająco restrykcyjnych dla szybkiego powrotu inflacji do docelowego poziomu 2% w średnim okresie i pozostały na tych poziomach tak długo, jak będzie to konieczne. Utrzymamy oparte na danych podejście do ustalania odpowiedniego poziomu i czasu trwania restrykcyjności. W szczególności nasze decyzje w sprawie stóp procentowych nadal będą uwzględniać naszą ocenę perspektyw inflacji – w świetle napływających danych gospodarczych i finansowych – dynamiki inflacji bazowej oraz siły transmisji polityki pieniężnej.

Rada Prezesów potwierdza, że od lipca 2023 zaprzestanie reinwestycji w ramach programu skupu aktywów.

Podjęte dziś decyzje przedstawiono w komunikacie prasowym dostępnym na naszej stronie internetowej.

Powiem teraz bardziej szczegółowo, jak widzimy dalszy rozwój sytuacji gospodarczej i inflacji, po czym objaśnię naszą ocenę warunków finansowych i monetarnych.

Aktywność gospodarcza

Gospodarka strefy euro w ostatnich miesiącach była w stanie stagnacji. W pierwszym kwartale 2023, podobnie jak w czwartym kwartale ubiegłego roku, skurczyła się o 0,1%, z powodu spadku spożycia prywatnego i publicznego. Wzrost gospodarczy w krótkim okresie prawdopodobnie pozostanie słaby, lecz w ciągu bieżącego roku będzie się wzmacniać, w miarę obniżania się inflacji i dalszego ustępowania zaburzeń podaży. Sytuacja poszczególnych sektorów gospodarki kształtuje się różnie: kondycja sektora przetwórstwa przemysłowego dalej się osłabia, m.in. z powodu spadku popytu światowego i zacieśnienia warunków finansowania w strefie euro, natomiast sektor usług pozostaje odporny.

Rynek pracy nadal jest źródłem siły. W pierwszym kwartale bieżącego roku liczba nowych miejsc pracy wyniosła prawie 1 milion, a stopa bezrobocia w kwietniu była na rekordowo niskim poziomie 6,5%. Średnia liczba przepracowanych godzin także się zwiększyła, chociaż wciąż pozostaje nieco poniżej poziomu sprzed pandemii.

W miarę ustępowania kryzysu energetycznego rządy powinny wycofywać odnośne środki wsparcia bezzwłocznie i w uzgodniony sposób, żeby zapobiec wzrostowi średniookresowej presji inflacyjnej, która wymagałaby silniejszej reakcji ze strony polityki pieniężnej. Polityka fiskalna powinna służyć zwiększeniu produktywności gospodarki oraz stopniowemu obniżaniu wysokiego długu publicznego. Polityka na rzecz poprawy potencjału podażowego strefy euro, zwłaszcza w sektorze energetycznym, może się także przyczynić do ograniczenia presji cenowej w średnim okresie. Należy też wkrótce przeprowadzić reformę unijnych ram zarządzania gospodarczego.

Inflacja

Według szacunków flash Eurostatu inflacja jeszcze spadła, z 7,0% w kwietniu do 6,1% w maju. Spadek dotyczył jej wszystkich składowych. Inflacja cen energii, po kwietniowym wzroście, wróciła do trendu spadkowego i w maju była ujemna. Inflacja cen żywności ponownie się obniżyła, ale pozostaje na wysokim poziomie 12,5%.

Inflacja z wyłączeniem cen energii i żywności obniżyła się drugi miesiąc z rzędu, z 5,6% w kwietniu do 5,3% w maju. Inflacja cen towarów dalej się zmniejszyła, z 6,2% w kwietniu do 5,8%. Inflacja cen usług po raz pierwszy od kilku miesięcy odnotowała spadek: z 5,2% do 5,0%. Wskaźniki bazowej presji cenowej pozostają mocne, choć niektóre z nich wykazują wstępne oznaki osłabienia.

Ceny w całej gospodarce są nadal windowane przez wcześniejsze podwyżki kosztów energii. Do wzrostu inflacji, zwłaszcza w sektorze usług, wciąż przyczynia się także odbicie stłumionego popytu po ponownym otwarciu gospodarki. Presja płacowa – choć po części odzwierciedla płatności jednorazowe – staje się coraz ważniejszym źródłem inflacji. Dynamika przeciętnego wynagrodzenia w pierwszym kwartale bieżącego roku wyniosła 5,2%, a płace negocjowane wzrosły o 4,3%. Ponadto przedsiębiorstwa w niektórych sektorach – szczególnie tych, w których popyt jest wyższy niż podaż – były w stanie utrzymać stosunkowo wysokie zyski. Mimo że większość wskaźników długookresowych oczekiwań inflacyjnych wynosi obecnie około 2%, niektóre z nich są na podwyższonym poziomie i wymagają uważnej obserwacji.

Ocena ryzyka

Perspektywy wzrostu gospodarczego i inflacji nadal są wysoce niepewne. Do ryzyk oddziałujących na spadek dynamiki wzrostu należą nieuzasadniona wojna Rosji przeciwko Ukrainie oraz nasilenie się szerszych napięć geopolitycznych: mogą one doprowadzić do fragmentacji handlu światowego, a przez to – odbić się na gospodarce strefy euro. Wzrost może także być wolniejszy, jeśli oddziaływanie polityki pieniężnej będzie mocniejsze, niż się przewiduje. W przypadku ponownego wystąpienia napięć na rynkach finansowych warunki finansowania mogłyby się zaostrzyć nawet ponad przewidywany poziom, a zaufanie mogłoby się osłabić. Ponadto niższy wzrost gospodarki światowej może jeszcze osłabić aktywność gospodarczą w strefie euro. Natomiast dynamika wzrostu może być wyższa, niż się przewiduje, jeśli dobra sytuacja na rynku pracy i ustępowanie niepewności przełożą się na wzrost zaufania i wydatków konsumentów oraz przedsiębiorstw. 

Do ryzyk oddziałujących na wzrost inflacji należy potencjalna ponowna presja na wzrost kosztów energii i żywności, spowodowana m.in. rosyjską wojną przeciwko Ukrainie. Do wzrostu inflacji, w tym w średnim okresie, mogą prowadzić także długotrwały wzrost oczekiwań inflacyjnych ponad poziom przyjęty jako docelowy bądź większe od przewidywanych podwyżki płac i marż zysku. Do ryzyk oddziałujących na wzrost inflacji doszły niedawne porozumienia płacowe w kilku krajach. Natomiast ponowne napięcia na rynkach finansowych mogłyby spowodować szybsze od przewidywanego obniżenie się inflacji. Osłabienie popytu, np. pod wpływem mocniejszej transmisji polityki pieniężnej, również doprowadziłoby do zmniejszenia presji cenowej, zwłaszcza w średnim okresie. Ponadto inflacja obniżałaby się w większym tempie, jeśli spadek cen energii i mniejsze podwyżki cen żywności przełożyłyby się na inne towary i usługi szybciej, niż się obecnie przewiduje.

Warunki finansowe i monetarne

Zacieśnianie polityki pieniężnej EBC nadal znajduje odzwierciedlenie w stopach procentowych wolnych od ryzyka oraz ogólnych warunkach finansowania. Nastąpiło zaostrzenie warunków finansowania banków i rosną koszty kredytów dla firm i gospodarstw domowych. W kwietniu oprocentowanie kredytów osiągnęło najwyższy poziom od ponad dziesięciu lat: wynosiło 4,4% w przypadku kredytów dla firm oraz 3,4% w przypadku kredytów hipotecznych.

Wyższe oprocentowanie zaciąganych kredytów wraz z zacieśnieniem się ich podaży i spadkiem popytu na kredyty jeszcze osłabiły akcję kredytową. Roczna dynamika kredytów dla przedsiębiorstw w kwietniu ponownie się zmniejszyła, do 4,6%. Jej średnie miesięczne zmiany od listopada są ujemne. Roczna dynamika kredytów dla gospodarstw domowych w kwietniu wynosiła 2,5% i jedynie nieznacznie wzrosła miesiąc do miesiąca. Słaba dynamika kredytów bankowych i zmniejszenie bilansu Eurosystemu doprowadziły do dalszego spadku rocznego tempa wzrostu podaży pieniądza, które w kwietniu wyniosło 1,9%. Miesięczne zmiany podaży szerokiego pieniądza od grudnia są ujemne.

Zgodnie z naszą strategią polityki pieniężnej Rada Prezesów dokonuje gruntownej oceny powiązań między tą polityką a stabilnością finansową. Od czasu naszej ostatniej oceny, której dokonaliśmy w grudniu 2022, perspektywy stabilności finansowej pozostają trudne. Zacieśnienie warunków finansowania prowadzi do wzrostu kosztów finansowania banków oraz wyższego ryzyka kredytowego związanego z niespłaconymi kredytami. Te czynniki, wraz z niedawnymi napięciami w systemie bankowym w USA, mogą spowodować powstanie napięć systemowych i stłumić wzrost gospodarczy w krótkim okresie. Na odporności sektora finansowego odbija się także załamanie na rynkach nieruchomości, które może być wzmocnione przez wyższe koszty zaciągania kredytów i wzrost bezrobocia. Jednocześnie sytuacja kapitałowa i płynnościowa banków ze strefy euro jest mocna i łagodzi powyższe ryzyka dla stabilności finansowej. Pierwszą linią obrony przeciwko narastaniu podatności na ryzyko finansowe pozostaje polityka makroostrożnościowa.

Podsumowanie

Inflacja się obniża, ale według projekcji zbyt długo pozostanie za wysoka. W związku z tym Rada Prezesów postanowiła dziś podnieść trzy podstawowe stopy procentowe EBC o 25 punktów bazowych, zgodnie ze swoim dążeniem do zapewnienia, żeby inflacja wkrótce powróciła do docelowego poziomu 2% w średnim okresie.

Nasze przyszłe decyzje zapewnią, żeby podstawowe stopy procentowe EBC znalazły się na poziomach wystarczająco restrykcyjnych dla szybkiego powrotu inflacji do docelowego poziomu 2% w średnim okresie i pozostały na tych poziomach tak długo, jak będzie to konieczne. Utrzymamy oparte na danych podejście do ustalania odpowiedniego poziomu i czasu trwania restrykcyjności. W szczególności nasze decyzje w sprawie stóp procentowych nadal będą uwzględniać naszą ocenę perspektyw inflacji – w świetle napływających danych gospodarczych i finansowych – dynamiki inflacji bazowej oraz siły transmisji polityki pieniężnej.

W każdym razie jesteśmy gotowi odpowiednio dostosowywać wszystkie narzędzia w ramach swojego mandatu, żeby doprowadzić do powrotu inflacji do naszego średniookresowego celu i utrzymać płynną transmisję polityki pieniężnej.

Teraz chętnie odpowiemy na Państwa pytania.

Dosłowny tekst przyjęty przez Radę Prezesów znajduje się w wersji angielskiej.