ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ

Christine Lagarde, Πρόεδρος της ΕΚΤ,
Luis de Guindos, Αντιπρόεδρος της ΕΚΤ

Φρανκφούρτη, 15 Ιουνίου 2023

Καλησπέρα, ο Αντιπρόεδρος και εγώ σας καλωσορίζουμε στη συνέντευξη Τύπου μας.

Ο πληθωρισμός έχει μειωθεί αλλά προβλέπεται να παραμείνει σε πολύ υψηλό επίπεδο για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Είμαστε αποφασισμένοι να διασφαλίσουμε ότι ο πληθωρισμός θα επανέλθει εγκαίρως στον μεσοπρόθεσμο στόχο μας του 2%. Επομένως, το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε σήμερα να αυξήσει τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 25 μονάδες βάσης.

Η σημερινή αύξηση των επιτοκίων αντανακλά την επικαιροποιημένη αξιολόγησή μας για τις προοπτικές του πληθωρισμού, για τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και για την ένταση της μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής. Σύμφωνα με τις μακροοικονομικές προβολές του Ιουνίου, οι εμπειρογνώμονες του Ευρωσυστήματος αναμένουν ότι ο γενικός πληθωρισμός θα διαμορφωθεί κατά μέσο όρο σε 5,4% το 2023, 3,0% το 2024 και 2,2% το 2025. Οι δείκτες υποκείμενων πιέσεων στις τιμές παρέμειναν ισχυροί, αν και ορισμένοι δείχνουν κάποιες πρώτες ενδείξεις αποδυνάμωσης. Οι εμπειρογνώμονες αναθεώρησαν προς τα πάνω τις προβολές τους για τον πληθωρισμό χωρίς την ενέργεια και τα είδη διατροφής, ιδίως για το τρέχον και το επόμενο έτος, λόγω των προηγούμενων υψηλότερων από τα αναμενόμενα στοιχείων καθώς και των επιδράσεων που ασκεί η εύρωστη αγορά εργασίας στην ταχύτητα της αποκλιμάκωσης του πληθωρισμού. Θεωρούν τώρα ότι θα διαμορφωθεί σε 5,1% το 2023 και στη συνέχεια θα μειωθεί σε 3,0% το 2024 και 2,3% το 2025. Οι εμπειρογνώμονες έχουν μειώσει ελαφρώς τις προβολές τους για την οικονομική ανάπτυξη για το τρέχον και το επόμενο έτος. Αναμένουν πλέον ότι η οικονομία θα αναπτυχθεί με ρυθμό 0,9% το 2023, 1,5% το 2024 και 1,6% το 2025.

Ταυτόχρονα, οι προηγούμενες αυξήσεις των επιτοκίων μας μεταδίδονται δυναμικά στις συνθήκες χρηματοδότησης και σταδιακά επιδρούν σε όλους τους τομείς της οικονομίας. Το κόστος δανεισμού έχει αυξηθεί απότομα και ο ρυθμός μεταβολής των δανείων επιβραδύνεται. Οι αυστηρότερες συνθήκες χρηματοδότησης είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο ο πληθωρισμός, βάσει των προβολών, θα υποχωρήσει περαιτέρω προς τον στόχο μας, καθώς αυτές οι συνθήκες αναμένεται να συγκρατήσουν ολοένα περισσότερο τη ζήτηση.

Οι μελλοντικές μας αποφάσεις θα διασφαλίσουν ότι τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ θα διαμορφωθούν σε επίπεδα που είναι επαρκώς περιοριστικά για να επιτευχθεί η έγκαιρη επαναφορά του πληθωρισμού στον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2% και θα παραμείνουν σε αυτά τα επίπεδα για όσο διάστημα κρίνεται αναγκαίο. Θα συνεχίσουμε να ακολουθούμε μια προσέγγιση που εξαρτάται από τα στοιχεία για να καθορίσουμε το κατάλληλο επίπεδο και την κατάλληλη διάρκεια του περιορισμού. Συγκεκριμένα, οι αποφάσεις μας για τα επιτόκια θα εξακολουθήσουν να βασίζονται στην αξιολόγηση μας για τις προοπτικές του πληθωρισμού, υπό το πρίσμα των εισερχόμενων οικονομικών και χρηματοοικονομικών στοιχείων, για τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και για την ένταση με την οποία μεταδίδεται η νομισματική πολιτική.

Το Διοικητικό Συμβούλιο επιβεβαιώνει ότι θα τερματίσει τις επανεπενδύσεις στο πλαίσιο του προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού από τον Ιούλιο του 2023.

Οι αποφάσεις που λάβαμε σήμερα παρουσιάζονται σε δελτίο Τύπου που είναι διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο μας.

Θα σας παρουσιάσω τώρα με περισσότερες λεπτομέρειες το πώς περιμένουμε ότι θα εξελιχθεί η οικονομία και ο πληθωρισμός και στη συνέχεια θα εξηγήσω την αξιολόγησή μας όσον αφορά τις χρηματοπιστωτικές και νομισματικές συνθήκες.

Οικονομική δραστηριότητα

Η οικονομία της ζώνης του ευρώ έχει παραμείνει στάσιμη τους τελευταίους μήνες. Όπως το δ΄ τρίμηνο του προηγούμενου έτους, συρρικνώθηκε κατά 0,1% το α΄ τρίμηνο του 2023 εν μέσω υποχώρησης της ιδιωτικής και της δημόσιας κατανάλωσης. Η οικονομική ανάπτυξη είναι πιθανόν να παραμείνει υποτονική σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα αλλά να ενισχυθεί στη διάρκεια του έτους, καθώς ο πληθωρισμός θα μειώνεται και οι διαταράξεις στις εφοδιαστικές αλυσίδες θα εξακολουθούν να αμβλύνονται. Οι συνθήκες σε διαφορετικούς τομείς της οικονομίας είναι ανομοιογενείς: ο τομέας της μεταποίησης εξακολουθεί να είναι υποτονικός, εν μέρει λόγω της χαμηλότερης ζήτησης παγκοσμίως και των αυστηρότερων συνθηκών χρηματοδότησης στη ζώνη του ευρώ, ενώ ο τομέας των υπηρεσιών παραμένει ανθεκτικός.

Η αγορά εργασίας εξακολουθεί να αποτελεί πηγή ευρωστίας. Περίπου ένα εκατομμύριο νέες θέσεις εργασίας προστέθηκαν το α΄ τρίμηνο του έτους, το δε ποσοστό ανεργίας διαμορφώθηκε στο ιστορικά χαμηλό επίπεδο του 6,5% τον Απρίλιο. Ο μέσος αριθμός πραγματικών ωρών εργασίας έχει επίσης αυξηθεί, αν και παραμένει κάπως κάτω από το προ της πανδημίας επίπεδό του.

Καθώς η ενεργειακή κρίση εξασθενεί, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να άρουν τα σχετικά μέτρα στήριξης εγκαίρως και με συντονισμένο τρόπο για να αποφευχθεί η ώθηση προς τα πάνω των μεσοπρόθεσμων πληθωριστικών πιέσεων, εξέλιξη που θα απαιτούσε μια πιο σθεναρή απάντηση από την πλευρά της νομισματικής πολιτικής. Οι δημοσιονομικές πολιτικές θα πρέπει να είναι σχεδιασμένες για να κάνουν την οικονομία μας πιο παραγωγική και για να μειωθεί σταδιακά το υψηλό δημόσιο χρέος. Οι πολιτικές για την ενίσχυση του παραγωγικού δυναμικού της ζώνης του ευρώ, ιδίως στον τομέα της ενέργειας, μπορούν επίσης να συμβάλουν στη μείωση των πιέσεων στις τιμές σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Η μεταρρύθμιση του πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ αναμένεται να ολοκληρωθεί σύντομα.

Πληθωρισμός

Ο πληθωρισμός μειώθηκε περαιτέρω σε 6,1% τον Μάιο, σύμφωνα με την προκαταρκτική εκτίμηση της Eurostat, από 7,0% τον Απρίλιο. Η μείωση ήταν γενικευμένη. Ο πληθωρισμός των τιμών της ενέργειας, ο οποίος σημείωσε άνοδο τον Απρίλιο, συνέχισε εκ νέου την καθοδική του πορεία και διαμορφώθηκε αρνητικός τον Μάιο. Ο πληθωρισμός των τιμών των ειδών διατροφής υποχώρησε ξανά αλλά παρέμεινε υψηλός σε 12,5%.

Ο πληθωρισμός χωρίς την ενέργεια και τα είδη διατροφής υποχώρησε τον Μάιο για δεύτερο συνεχόμενο μήνα και διαμορφώθηκε σε 5,3% από 5,6% τον Απρίλιο. Ο πληθωρισμός των αγαθών μειώθηκε περαιτέρω σε 5,8% από 6,2% τον Απρίλιο. Ο πληθωρισμός των υπηρεσιών μειώθηκε για πρώτη φορά εδώ και αρκετούς μήνες, από 5,2% σε 5,0%. Οι δείκτες υποκείμενων πιέσεων στις τιμές παρέμειναν ισχυροί, αν και ορισμένοι δείχνουν κάποιες πρώτες ενδείξεις αποδυνάμωσης.

Οι προηγούμενες αυξήσεις του κόστους της ενέργειας εξακολουθούν να ωθούν τις τιμές προς τα πάνω σε όλη την οικονομία. Η συσσωρευμένη ζήτηση από την επανεκκίνηση της οικονομίας εξακολουθεί επίσης να ωθεί προς τα πάνω τον πληθωρισμό, ιδίως στον τομέα των υπηρεσιών. Οι μισθολογικές πιέσεις, ενώ εν μέρει αντανακλούν εφάπαξ πληρωμές, αποτελούν μια ολοένα πιο σημαντική πηγή πληθωρισμού. Η μισθολογική δαπάνη ανά μισθωτό αυξήθηκε κατά 5,2% το α΄ τρίμηνο του έτους και οι συμβατικές αποδοχές κατά 4,3%. Επιπλέον, οι επιχειρήσεις σε ορισμένους τομείς ήταν σε θέση να διατηρήσουν τα κέρδη σε σχετικά υψηλά επίπεδα, ιδίως όπου η ζήτηση έχει υπερβεί την προσφορά. Αν και οι περισσότεροι δείκτες μέτρησης των πιο μακροπρόθεσμων προσδοκιών για τον πληθωρισμό διαμορφώνονται επί του παρόντος γύρω στο 2%, ορισμένοι δείκτες παραμένουν αυξημένοι και πρέπει να παρακολουθούνται συνεχώς.

Αξιολόγηση κινδύνων

Οι προοπτικές για την οικονομική ανάπτυξη και τον πληθωρισμό παραμένουν εξαιρετικά αβέβαιες. Οι καθοδικοί κίνδυνοι για την ανάπτυξη περιλαμβάνουν τον πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και την αύξηση των ευρύτερων γεωπολιτικών εντάσεων, κίνδυνοι που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε κατακερματισμό του παγκόσμιου εμπορίου και επομένως να επηρεάσουν δυσμενώς την οικονομία της ζώνης του ευρώ. Η ανάπτυξη θα μπορούσε επίσης να είναι βραδύτερη εάν οι επιδράσεις της νομισματικής πολιτικής ασκηθούν πιο δυναμικά ό,τι αναμένεται. Οι νέες εντάσεις στις χρηματοπιστωτικές αγορές θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ακόμη πιο αυστηρές από ό,τι αναμένεται συνθήκες χρηματοδότησης και να εξασθενήσουν την εμπιστοσύνη. Επίσης, η υποτονικότερη ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας θα μπορούσε να περιορίσει περαιτέρω την οικονομική δραστηριότητα στη ζώνη του ευρώ. Ωστόσο, η ανάπτυξη θα μπορούσε να είναι υψηλότερη από ό,τι αναμένεται αν η εύρωστη αγορά εργασίας και η υποχώρηση της αβεβαιότητας σημαίνουν ότι οι άνθρωποι και οι επιχειρήσεις θα αποκτήσουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη και θα δαπανήσουν περισσότερα. 

Οι ανοδικοί κίνδυνοι για τον πληθωρισμό περιλαμβάνουν εκ νέου ανοδικές πιέσεις στο κόστος της ενέργειας και των τροφίμων, που επίσης συνδέονται με τον πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Μια διαρκής αύξηση των προσδοκιών για τον πληθωρισμό πάνω από τον στόχο μας ή οι υψηλότερες από ό,τι αναμένεται αυξήσεις των μισθών ή των περιθωρίων κέρδους θα μπορούσαν επίσης να ωθήσουν τον πληθωρισμό σε υψηλότερο επίπεδο, μεταξύ άλλων σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Οι πρόσφατες μισθολογικές συμφωνίες σε αρκετές χώρες έχουν συντείνει στους ανοδικούς κινδύνους για τον πληθωρισμό. Αντιθέτως, οι νέες εντάσεις στις χρηματοπιστωτικές αγορές θα μπορούσαν να ωθήσουν προς τα κάτω τον πληθωρισμό ταχύτερα από ό,τι αναμένεται. Η εξασθένηση της ζήτησης, για παράδειγμα λόγω μιας εντονότερης μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής, θα συνέβαλε επίσης σε χαμηλότερες πιέσεις στις τιμές, ιδίως σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Επιπλέον, ο πληθωρισμός θα αποκλιμακωνόταν ταχύτερα αν η μείωση των τιμών της ενέργειας και οι χαμηλότερες αυξήσεις των τιμών των ειδών διατροφής μετακυλίονταν σε άλλα αγαθά και υπηρεσίες ταχύτερα από ό,τι αναμένεται επί του παρόντος.

Χρηματοπιστωτικές και νομισματικές συνθήκες

Η αυστηροποίηση της νομισματικής πολιτικής μας εξακολουθεί να αντανακλάται στα επιτόκια μηδενικού κινδύνου και στις γενικότερες συνθήκες χρηματοδότησης. Οι συνθήκες χρηματοδότησης είναι πιο αυστηρές για τις τράπεζες και η πίστωση έχει καταστεί πιο δαπανηρή για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Τον Απρίλιο τα επιτόκια δανεισμού ανήλθαν στο υψηλότερο επίπεδό τους για πάνω από μια δεκαετία και διαμορφώθηκαν σε 4,4% για τα επιχειρηματικά δάνεια και σε 3,4% για τα ενυπόθηκα δάνεια.

Αυτά τα υψηλότερα επιτόκια δανεισμού, σε συνδυασμό με τις αυστηρότερες συνθήκες προσφοράς πιστώσεων και τη χαμηλότερη ζήτηση δανείων, αποδυνάμωσαν περαιτέρω τη δυναμική των πιστώσεων. Ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής των δανείων προς τις επιχειρήσεις υποχώρησε ξανά τον Απρίλιο, σε 4,6%. Οι μηνιαίες μεταβολές ήταν αρνητικές κατά μέσο όρο από τον Νοέμβριο και μετά. Τα δάνεια προς τα νοικοκυριά αυξήθηκαν με ετήσιο ρυθμό 2,5% τον Απρίλιο και η αύξησή τους ήταν μόνο οριακή από μήνα σε μήνα. Ο υποτονικός τραπεζικός δανεισμός και η μείωση του μεγέθους του ισολογισμού του Ευρωσυστήματος οδήγησαν σε συνεχή υποχώρηση του ετήσιου ρυθμού μεταβολής της ποσότητας χρήματος με την ευρεία έννοια σε 1,9% τον Απρίλιο. Οι μηνιαίες μεταβολές της ποσότητας χρήματος με την ευρεία έννοια έχουν διαμορφωθεί σε αρνητικό επίπεδο από τον Δεκέμβριο.

Σύμφωνα με τη στρατηγική μας για τη νομισματική πολιτική, το Διοικητικό Συμβούλιο αξιολόγησε σε βάθος τις σχέσεις που συνδέουν τη νομισματική πολιτική με τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Οι προοπτικές για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα εξακολουθούν να είναι δύσκολες από την τελευταία αξιολόγηση που διενεργήσαμε τον Δεκέμβριο του 2022. Οι αυστηρότερες συνθήκες χρηματοδότησης αυξάνουν το κόστος χρηματοδότησης των τραπεζών και τον πιστωτικό κίνδυνο που θέτουν τα ανεξόφλητα δάνεια. Σε συνδυασμό με τις πρόσφατες εντάσεις στο τραπεζικό σύστημα των ΗΠΑ, αυτοί οι παράγοντες θα μπορούσαν να προκαλέσουν συστημική πίεση και να συμπιέσουν την οικονομική ανάπτυξη βραχυπρόθεσμα. Ένας άλλος παράγοντας που επιδρά δυσμενώς στην ανθεκτικότητα του χρηματοπιστωτικού τομέα είναι η επιδείνωση της κατάστασης στις αγορές ακινήτων, η οποία θα μπορούσε να επιταθεί λόγω του υψηλότερου κόστους χρηματοδότησης και της αύξησης της ανεργίας. Ταυτόχρονα, οι τράπεζες της ζώνης του ευρώ διαθέτουν ισχυρές θέσεις κεφαλαίου και ρευστότητας, κάτι που θα μπορούσε να περιορίσει αυτούς τους κινδύνους για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Η μακροπροληπτική πολιτική παραμένει η πρώτη γραμμή άμυνας κατά της συσσώρευσης χρηματοοικονομικών ευπαθειών.

Συμπεράσματα

Ο πληθωρισμός έχει μειωθεί αλλά προβλέπεται να παραμείνει σε πολύ υψηλό επίπεδο για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Επομένως, το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε σήμερα να αυξήσει τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 25 μονάδες βάσης, ενόψει της αποφασιστικότητάς μας να διασφαλίσουμε ότι ο πληθωρισμός θα επανέλθει εγκαίρως στον μεσοπρόθεσμο στόχο μας του 2%.

Οι μελλοντικές μας αποφάσεις θα διασφαλίσουν ότι τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ θα διαμορφωθούν σε επίπεδα που είναι επαρκώς περιοριστικά για να επιτευχθεί η έγκαιρη επαναφορά του πληθωρισμού στον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2% και θα παραμείνουν σε αυτά τα επίπεδα για όσο διάστημα κρίνεται αναγκαίο. Θα συνεχίσουμε να ακολουθούμε μια προσέγγιση που εξαρτάται από τα στοιχεία για να καθορίσουμε το κατάλληλο επίπεδο και την κατάλληλη διάρκεια του περιορισμού. Συγκεκριμένα, οι αποφάσεις μας για τα επιτόκια θα εξακολουθήσουν να βασίζονται στην αξιολόγηση μας για τις προοπτικές του πληθωρισμού, υπό το πρίσμα των εισερχόμενων οικονομικών και χρηματοοικονομικών στοιχείων, για τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και για την ένταση με την οποία μεταδίδεται η νομισματική πολιτική.

Σε κάθε περίπτωση, είμαστε έτοιμοι να προσαρμόσουμε όλα τα μέσα που έχουμε στη διάθεσή μας εντός των ορίων της εντολής που μας έχει ανατεθεί, προκειμένου να διασφαλίσουμε ότι ο πληθωρισμός θα επανέλθει στον μεσοπρόθεσμο στόχο μας και να διαφυλάξουμε την ομαλή λειτουργία του μηχανισμού μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής.

Και τώρα είμαστε στη διάθεσή σας για ερωτήσεις.

Για την ακριβή διατύπωση η οποία έχει συμφωνηθεί από το Διοικητικό Συμβούλιο, συμβουλευθείτε την αγγλική έκδοση.