το διοικητικο συμβουλιο προετοιμαζεται για τηδιεύρυνση

Κατά τη συνεδρίαση που πραγματοποίησε στις 19 Δεκεμβρίου 2002, το Διοικητικό Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) ενέκρινε ομόφωνα το περιεχόμενο της πρότασης του σχετικά με τη μελλοντική τροποποίηση των κανόνων ψηφοφορίας του. Η τροποποίηση αυτή θα καταστεί απαραίτητη λόγω των επερχόμενων αυξήσεων του αριθμού των μελών της ζώνης του ευρώ στο πλαίσιο μιας διευρυμένης Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Η πρόταση του Διοικητικού Συμβουλίου διατυπώνεται βάσει της «ρήτρας εξουσιοδότησης» που αφορά την ΕΚΤ η οποία περιέχεται στη Συνθήκη της Νίκαιας.

Σύμφωνα με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, το Διοικητικό Συμβούλιο απαρτίζεται από τα έξι μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής και έως και δεκαπέντε Διοικητές εθνικών κεντρικών τραπεζών (ΕθνΚΤ). Προκειμένου να διατηρηθεί η ικανότητα του Διοικητικού Συμβουλίου να λαμβάνει αποφάσεις έγκαιρα και αποτελεσματικά καθώς ο αριθμός των μελών του θα αυξάνεται σημαντικά, το Διοικητικό Συμβούλιο συμφώνησε ο αριθμός των Διοικητών των ΕθνΚΤ που θα ασκούν το δικαίωμα ψήφου να μην υπερβεί τους δεκαπέντε.

Από τη στιγμή που ο αριθμός των Διοικητών των ΕθνΚΤ υπερβεί τους δεκαπέντε, οι Διοικητές των ΕθνΚΤ θα ασκούν το δικαίωμα ψήφου βάσει ενός συστήματος εκ περιτροπής άσκησης του εν λόγω δικαιώματος. Κάθε μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής θα εξακολουθήσει να έχει μόνιμο δικαίωμα ψήφου. Το σύστημα αυτό έχει σχεδιαστεί κατά τρόπο που να διασφαλίζει ότι οι Διοικητές των ΕθνΚΤ με δικαίωμα ψήφου προέρχονται από κράτη μέλη τα οποία, αν ληφθούν συνολικά υπόψη, είναι αντιπροσωπευτικά της οικονομίας της ζώνης του ευρώ στο σύνολο της. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα οι Διοικητές των ΕθνΚΤ να ασκούν το δικαίωμα ψήφου με διαφορετική συχνότητα βάσει ενός δείκτη του σχετικού μεγέθους των οικονομιών των κρατών μελών τους εντός της ζώνης του ευρώ. Βάσει αυτού του δείκτη, οι Διοικητές των ΕθνΚΤ θα κατανεμηθούν σε διαφορετικές ομάδες. Η εν λόγω κατανομή προσδιορίζει τη συχνότητα άσκησης του δικαιώματος ψήφου. Αρχικά, θα υπάρχουν δύο ομάδες και από τη στιγμή που τα κράτη μέλη γίνουν 22, οι ομάδες θα γίνουν τρεις.

Όλοι οι Διοικητές των ΕθνΚΤ θα εξακολουθήσουν να συμμετέχουν στις συζητήσεις και να παρίστανται στις συνεδριάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου σε προσωπική και ανεξάρτητη βάση. Η αρχή «ένα μέλος,μίαψήφος»θαισχύειγιαόλαταμέλητουΔιοικητικούΣυμβουλίουπουθα ασκούν το δικαίωμα ψήφου.

Η τελική απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου θα εκδοθεί επισήμως με τη μορφή Σύστασης της ΕΚΤ, μόλις τεθεί σε ισχύ η Συνθήκη της Νίκαιας, και θα υποβληθεί στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συνερχόμενο σε επίπεδο αρχηγών κρατών ή κυβερνήσεων, θα αποφασίσει ομόφωνα για την τροποποίηση των κανόνων ψηφοφορίας του Διοικητικού Συμβουλίου, βάσει της Σύστασης της ΕΚΤ και αφού λάβει υπόψη τη γνώμη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Στη συνέχεια, η συμφωνηθείσα τροποποίηση θα υποβληθεί στα κράτη μέλη για να κυρωθεί σύμφωνα με τους αντίστοιχους συνταγματικούς τους κανόνες. Η τροποποίηση αυτή δεν μεταβάλλει τη διαδικασία σταθμισμένης ψηφοφορίας για ζητήματα για τα οποία όλοι οι Διοικητές των ΕθνΚΤ ψηφίζουν ως μεριδιούχοι της ΕΚΤ.

Σύμφωνα με την πρόταση του Διοικητικού Συμβουλίου, ο αριθμός των Διοικητών ΕθνΚΤ με δικαίωμα ψήφου δεν θα υπερβαίνει τους δεκαπέντε σε καμία χρονική στιγμή. Από τη στιγμή που ο αριθμός των κρατών μελών της ζώνης του ευρώ υπερβεί τα δεκαπέντε, θα τεθεί σε λειτουργία ένα σύστημα εκ περιτροπής άσκησης του δικαιώματος ψήφου που θα βασίζεται στην κατανομή των Διοικητών των ΕθνΚΤ σε ομάδες. Κάθε μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΕΚΤ θα εξακολουθήσει να έχει μόνιμο δικαίωμα ψήφου.

Το συμφωνηθέν σύστημα εκ περιτροπής άσκησης του δικαιώματος ψήφου διέπεται από ορισμένες βασικές αρχές στις οποίες στηρίχθηκαν οι συζητήσεις του Διοικητικού Συμβουλίου.

1. «Ένα μέλος, μία ψήφος» και συμμετοχή ad personam

Όλα τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου θα εξακολουθήσουν να συμμετέχουν στις συνεδριάσεις σε προσωπική και ανεξάρτητη βάση. Η αρχή «ένα μέλος, μία ψήφος» θα συνεχίσει να ισχύει για τους Διοικητές των ΕθνΚΤ που θα ασκούν το δικαίωμα ψήφου.

2. «Αντιπροσωπευτικότητα»

Σε κάθε περίπτωση, οι Διοικητές των ΕθνΚΤ με δικαίωμα ψήφου θα πρέπει να προέρχονται από κράτη μέλη τα οποία, αν ληφθούν συνολικά υπόψη, είναι αντιπροσωπευτικά της οικονομίας της ζώνης του ευρώ στο σύνολο της. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα οι Διοικητές των ΕθνΚΤ να μην μπορούν να ασκούν το δικαίωμα ψήφου με την ίδια συχνότητα.

Οι Διοικητές των ΕθνΚΤ θα κατανεμηθούν, επομένως, σε διαφορετικές ομάδες. Η κατανομή αυτή θα πραγματοποιηθεί βάσει μιας κατάταξης των οικείων κρατών μελών η οποία θα προκύπτει από το μερίδιο συμμετοχής τους στο σύνολο της ζώνης του ευρώ σύμφωνα με έναν σύνθετο δείκτη «αντιπροσωπευτικότητας». Η κύρια συνιστώσα αυτού του σύνθετου δείκτη θα είναι το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) του κράτους μέλους. Η δεύτερη συνιστώσα θα είναι το σύνολο του ενεργητικού της συγκεντρωτικής λογιστικής κατάστασης των νομισματικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων (ΣΕΛΚ-ΝΧΙ) εντός της επικράτειας του ενδιαφερόμενου κράτους μέλους, λόγω της αναγνωρισμένης σημασίας του χρηματοπιστωτικού τομέα στη λήψη αποφάσεων των κεντρικών τραπεζών. Η στάθμιση των δύο συνιστωσών είναι 5/6 για το ΑΕΠ και 1/6 για τη συνιστώσα ΣΕΛΚ-ΝΧΙ.

3. Σταθερότητα και αυτόματη αναπροσαρμογή

Σύμφωνα με το εν λόγω σύστημα, το μέγεθος των ομάδων και η συχνότητα άσκησης του δικαιώματος ψήφου από τους Διοικητές των ΕθνΚΤ θα αναπροσαρμόζονται με την πάροδο του χρόνου, προκειμένου να καλύπτονται οι ανάγκες που θα προκύπτουν από κάθε νέα διεύρυνση της ζώνης του ευρώ με ανώτατο όριο αριθμού μελών τα είκοσι επτά, δηλαδή τα σημερινά κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τις δώδεκα υποψήφιες προς ένταξη χώρες που αναφέρονται στο Πρωτόκολλο για τη διεύρυνση το οποίο προσαρτάται στη Συνθήκη της Νίκαιας.

Δεδομένων των απαιτήσεων αυτών,απότηστιγμήπουοαριθμόςτωνκρατώνμελώντηςζώνης του ευρώ υπερβεί τα δεκαπέντε, θα αρχίσει να λειτουργεί ένα σύστημα εκ περιτροπής άσκησης του δικαιώματος ψήφου, το οποίο θα βασίζεται σε δύο ομάδες. Όσο ο αριθμός των κρατών μελών της ζώνης του ευρώ παραμένει κάτω από είκοσι δύο, το εν λόγω σύστημα θα λειτουργεί σύμφωνα με τους ακόλουθους κανόνες:

Αυτή η κατανομή των δικαιωμάτων ψήφου μεταξύ των δύο ομάδων ενδέχεται να χρειαστεί αρχικά να προσαρμοστεί, ανάλογα με τον αριθμό των κρατών μελών που θα ενταχθούν στη ζώνη του ευρώ, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η συχνότητα άσκησης του δικαιώματος ψήφου της πρώτης ομάδας δεν θα είναι μικρότερη της δεύτερης ομάδας.

Από τη στιγμή που ο αριθμός των κρατών μελών της ζώνης του ευρώ υπερβεί τα είκοσι ένα, ένα σύστημα εκ περιτροπής άσκησης του δικαιώματος ψήφου, το οποίο θα βασίζεται σε τρεις ομάδες, θα αρχίσει να λειτουργεί σύμφωνα με τους ακόλουθους κανόνες:

Προτείνεται η απόφαση για την αρχική τροποποίηση της κατανομής των δικαιωμάτων ψήφου στο σύστημα των δύο ομάδων να εγκριθεί από το Διοικητικό Συμβούλιο με πλειοψηφία των δύο τρίτων του συνόλου των μελών του. Η ίδια διαδικασία θα πρέπει να ισχύσει όσον αφορά τον καθορισμό των ακριβών διατάξεων εφαρμογής για την εκ περιτροπής άσκηση των δικαιωμάτων ψήφου σε κάθε ομάδα (όπως το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί μεταξύ της εκ περιτροπής άσκησης του δικαιώματος αυτού).

Τα στοιχεία για τον υπολογισμό των μεριδίων συμμετοχής στο ΑΕΠ σε τιμές της αγοράς θα δοθούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Θα ισχύουν οι κανόνες που έχουν θεσπιστεί από το Συμβούλιο της ΕΕ σύμφωνα με το άρθρο 29.2 του Καταστατικού του ΕΣΚΤ για τον υπολογισμό της κλείδας κατανομής για την εγγραφή στο κεφάλαιο της ΕΚΤ. Τα στοιχεία για τον υπολογισμό των μεριδίων ΣΕΛΚ-ΝΧΙ θα καθοριστούν σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 2533/98 του Συμβουλίου της 23ης Νοεμβρίου 1998 σχετικά με τη συλλογή στατιστικών πληροφοριών από την ΕΚΤ. Τα στοιχεία θα ενημερώνονται κάθε πέντε χρόνια.

Με τη θέση σε ισχύ της Συνθήκης της Νίκαιας -πιθανότατα την 1η Φεβρουαρίου 2003- η ΕΚΤ θα εγκρίνει και θα εκδώσει επίσημη Σύσταση, προκειμένου η τροποποίηση των κανόνων ψηφοφορίας να λάβει νομική μορφή. Στη συνέχεια, εναπόκειται στο Συμβούλιο της ΕΕ, συνερχόμενο σε επίπεδο αρχηγών κρατών ή κυβερνήσεων, να αποφασίσει ομόφωνα για την τροποποίηση των κανόνων ψηφοφορίας του Διοικητικού Συμβουλίου, βάσει της εν λόγω Σύστασης και αφού λάβει υπόψη τη γνώμη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Στη συνέχεια, η συμφωνηθείσα τροποποίηση θα υποβληθεί στα κράτη μέλη για να κυρωθεί σύμφωνα με τους αντίστοιχους συνταγματικούς τους κανόνες.