Pytania i odpowiedzi na temat przeglądu strategii

Ostatnia aktualizacja: 8 lipca 2021, po zakończeniu przeglądu strategii

O co chodziło w przeglądzie strategii?

Każda gospodarka potrzebuje bezpiecznej i stabilnej waluty. Głównym zadaniem EBC – jako banku centralnego odpowiedzialnego za wspólną walutę europejską – jest zapewnienie stabilności cen w strefie euro.

Żeby mieć pewność, że nasza strategia spełnia swój cel i pozwala realizować mandat EBC – czyli utrzymać stabilny poziom cen – wspólnie z 19 krajowymi bankami centralnymi ze strefy euro przeprowadziliśmy przegląd tej strategii. Nie chodziło w nim o to, co mamy robić, tylko – jak mamy to robić.

Rozważaliśmy następujące zagadnienia:

• Co dokładnie rozumiemy przez „stabilność cen”, czyli do jakiej stopy inflacji powinniśmy dążyć?
• Jak powinniśmy analizować sytuację gospodarczą, żeby odpowiednio wcześnie zauważyć zagrożenia dla stabilności cen oraz zrozumieć, jak nasze decyzje wpływają na różnych adresatów polityki pieniężnej: konsumentów, firmy, rynki i banki?
• W jakim zakresie takie kwestie jak zatrudnienie, zapobieganie wykluczeniu społecznemu, zmiana klimatu i stabilność finansowa także są istotne dla wykonywania naszego mandatu?
• Jakie mamy instrumenty polityki pieniężnej (np. stopy procentowe i skup aktywów)?
• Jak się kontaktujemy i komunikujemy ze społeczeństwem? Euro jest dobrem publicznym, więc chcemy, żeby wszyscy obywatele rozumieli naszą misję i nasze decyzje.

Kiedy odbył się przegląd strategii EBC?

Przegląd rozpoczął się 23 stycznia 2020, a jego wyniki przestawiliśmy 8 lipca 2021.

Główna strona o przeglądzie strategii

Dlaczego EBC w ogóle postanowił dokonać przeglądu swojej strategii?

Od ostatniego przeglądu strategii, który odbył się w roku 2003, w gospodarce nastąpiły dogłębne zmiany. Spowolnienie wzrostu gospodarczego i problemy pozostałe po kryzysie finansowym spowodowały spadek stóp procentowych, przez co w czasie słabej koniunktury trudniej było nam i innym bankom centralnym prowadzić łagodną politykę pieniężną. W związku z tym nasz zestaw instrumentów musiał się rozszerzyć. Ponadto takie zjawiska jak globalizacja, transformacja cyfrowa, starzenie się społeczeństwa i zmiana klimatu niosą ze sobą nowe wyzwania dla gospodarki. Chcemy, żeby nasza strategia polityki pieniężnej była w tym zmiennym i trudnym otoczeniu jak najskuteczniejsza – dziś i w przyszłości.

Do podjęcia przeglądu w 2020 skłoniły nas następujące kwestie:

Historycznie niskie stopy procentowe

Ich niski poziom wynika z różnych przyczyn, w tym: coraz wolniejszego tempa wzrostu gospodarczego, coraz słabszego wzrostu wydajności (czyli efektywności pracy) w większości gospodarek rozwiniętych oraz starzenia się społeczeństwa. Spowolnienie wzrostu wydajności i zmniejszanie się liczby ludności aktywnej zawodowo powodują spadek stóp procentowych. Społeczeństwo z rosnącym udziałem ludzi starszych jest bardziej nastawione na oszczędzanie pieniędzy niż na ich wydawanie, przez co stopy procentowe idą jeszcze bardziej w dół.

Skończone możliwości obniżania stóp procentowych

Stopy procentowe są tradycyjnym narzędziem banku centralnego. Kiedy inflacja staje się zbyt wysoka, stopy się podnosi, a kiedy jest za niska – obniża, żeby pobudzić aktywność gospodarczą. Jednak obecnie stopy procentowe są zerowe lub nawet ujemne, przez co w okresie słabszej koniunktury i niskiej inflacji trudniej jest nam i innym bankom centralnym stosować to standardowe narzędzie. Żeby przezwyciężyć to ograniczenie i zapewnić stabilność cen, wprowadzono nowe narzędzia – niestandardowe środki polityki pieniężnej, np. program skupu aktywów.

Zmiana klimatu, postępująca globalizacja, szybka transformacja cyfrowa i zmiany w strukturze rynku finansowego

Wszystkie te procesy mogą mieć nieprzewidywalne skutki dla całego świata, dla funkcjonowania gospodarki – i dla naszej polityki pieniężnej.

Jak europejska opinia publiczna mogła wnieść wkład do debaty?

Podczas przeglądu zbieraliśmy opinie szerokiego kręgu zainteresowanych. Żeby znaleźć najlepszy sposób wykonywania naszego mandatu – utrzymywania stabilnego poziomu cen – chcieliśmy dobrze zrozumieć oczekiwania i obawy społeczeństwa.

Do końca października 2020 dla opinii publicznej był otwarty portal „EBC słucha”, przez który ludzie mogli przekazywać swoje uwagi.

„EBC słucha” – podsumowanie opinii zebranych w portalu

EBC i krajowe banki centralne zorganizowały serię konferencji i warsztatów w całej strefie euro. Chcieliśmy dotrzeć do wszystkich adresatów naszej polityki, w tym także do opinii publicznej i organizacji społeczeństwa obywatelskiego.

Planujemy nadal prowadzić takie „spotkania na słuchanie” we wszystkich krajach strefy euro.

„EBC słucha” – podsumowanie okresowe „Spotkania na słuchanie” organizowane przez poszczególne kraje

Czy informowaliście o opiniach zebranych podczas „spotkań na słuchanie” w trakcie przeglądu?

Tak. Zamieściliśmy podsumowania zebranych opinii na naszych kanałach cyfrowych.

„EBC słucha” – podsumowanie opinii zebranych w portalu „EBC słucha” – podsumowanie okresowe

Dlaczego mówiliście, że nie chodzi o to, co ma robić EBC, tylko – jak ma to robić?

Nasz mandat określają traktaty unijne. Dlatego przegląd obejmował wszystkie aspekty polityki pieniężnej w granicach tego mandatu. Podeszliśmy do przeglądu bez przesądzania niczego z góry.

Traktaty UE

Czy w wyniku przeglądu zmieni się także sposób nadzorowania banków?

Ten przegląd dotyczył strategii polityki pieniężnej i nie obejmował roli EBC w nadzorze bankowym. Sprawowanie nadzoru bankowego jest niezależne od prowadzenia polityki pieniężnej.

Nadzór bankowy

Czy to był pierwszy przegląd strategii przeprowadzony przez EBC?

Strategia EBC była po raz pierwszy określona w 1998, kiedy EBC rozpoczynał działalność. Potem w 2003 została oceniona i doprecyzowana.

Czy inne banki centralne też robią podobne przeglądy?

Tak, inne banki centralne także prowadzą przeglądy swoich strategii. Na przykład amerykański Fed ukończył taki przegląd w 2020. W Wielkiej Brytanii w styczniu 2020 Bank of England ogłosił roczny proces przeglądu. Z kolei Bank of Canada co pięć lat weryfikuje swój cel inflacyjny.