KONFERENCJA PRASOWA

Christine Lagarde, prezes EBC
Luis de Guindos, wiceprezes EBC

Ateny, 26 października 2023

Dzień dobry, wspólnie z panem wiceprezesem witamy Państwa na naszej konferencji prasowej. Chciałabym podziękować prezesowi Stournarasowi za gościnne przyjęcie i wyrazić szczególną wdzięczność pracownikom banku centralnego Grecji za doskonałą organizację dzisiejszego posiedzenia Rady Prezesów.

Rada Prezesów postanowiła dziś pozostawić trzy podstawowe stopy procentowe EBC bez zmian. Napływające informacje zasadniczo pokrywają się z naszą wcześniejszą oceną średniookresowych perspektyw inflacji. Nadal przewiduje się, że inflacja zbyt długo będzie za wysoka, a wewnętrzna presja cenowa pozostaje silna. Jednocześnie inflacja we wrześniu wyraźnie spadła, m.in. z powodu znacznego efektu bazy, i większość wskaźników inflacji bazowej dalej się osłabiała. Nasze wcześniejsze podwyżki stóp procentowych w dalszym ciągu mocno oddziałują na warunki finansowania. To coraz bardziej osłabia popyt i w rezultacie tłumi inflację.

Dążymy do zapewnienia, żeby inflacja wkrótce powróciła do docelowego poziomu 2% w średnim okresie. Na podstawie naszej aktualnej oceny uważamy, że podstawowe stopy procentowe EBC znajdują się na poziomach, które – przy utrzymaniu ich przez wystarczająco długi okres – istotnie przyczynią się do osiągnięcia przyjętego celu. Nasze przyszłe decyzje zapewnią, żeby podstawowe stopy procentowe EBC były na poziomach wystarczająco restrykcyjnych tak długo, jak będzie to konieczne.

Utrzymamy oparte na danych podejście do ustalania odpowiedniego stopnia i czasu trwania restrykcyjności. W szczególności nasze decyzje w sprawie stóp procentowych będą uwzględniać naszą ocenę perspektyw inflacji (w świetle napływających danych gospodarczych i finansowych), dynamiki inflacji bazowej oraz siły transmisji polityki pieniężnej.

Podjęte dziś decyzje przedstawiono w komunikacie prasowym dostępnym na naszej stronie internetowej.

Powiem teraz bardziej szczegółowo, jak widzimy dalszy rozwój sytuacji gospodarczej i inflacji, po czym objaśnię naszą ocenę warunków finansowych i monetarnych.

Aktywność gospodarcza

Gospodarka strefy euro nadal jest słaba. Najnowsze dane wskazują, że produkcja w przetwórstwie przemysłowym wciąż się zmniejsza. Niewielki popyt zewnętrzny i zacieśnienie warunków finansowania coraz bardziej odbijają się na wydatkach konsumpcyjnych i inwestycjach. Usługi również notują dalsze osłabienie, ponieważ spowolnienie aktywności przemysłowej rozprzestrzenia się na inne sektory, bodźce wynikające z ponownego otwarcia gospodarki wygasają, a skutki wzrostu stóp procentowych mają coraz szerszy zasięg. Kondycja gospodarki prawdopodobnie pozostanie słaba do końca bieżącego roku. Jednak w nadchodzących latach powinna się wzmacniać, w miarę jak inflacja będzie dalej spadać, dochody realne gospodarstw domowych będą się poprawiać, a popyt na eksport strefy euro będzie rosnąć.

Aktywności gospodarczej dotychczas sprzyjała dobra sytuacja na rynku pracy. Stopa bezrobocia w sierpniu znajdowała się na rekordowo niskim poziomie 6,4%. Jednocześnie widać oznaki pogarszania się sytuacji na tym rynku. Przybywa mniej nowych miejsc pracy, również w usługach, jako że spowolnienie gospodarki stopniowo oddziałuje na zatrudnienie.

W miarę ustępowania kryzysu energetycznego rządy powinny w dalszym ciągu wycofywać związane z nim środki wsparcia. Jest to konieczne, żeby zapobiec wzrostowi średniookresowej presji inflacyjnej, która w razie wystąpienia wymagałaby jeszcze mocniejszego zacieśnienia polityki pieniężnej. Polityka fiskalna powinna służyć zwiększeniu produktywności naszej gospodarki oraz stopniowemu obniżaniu wysokiego długu publicznego. Reformy strukturalne i inwestycje na rzecz poprawy potencjału podażowego strefy euro – wspierane przez pełne wdrożenie programu Next Generation EU – mogą przyczynić się do ograniczenia presji cenowej w średnim okresie, a jednocześnie sprzyjać transformacji ekologicznej i transformacji cyfrowej. Dlatego do końca bieżącego roku należy przeprowadzić reformę unijnych ram zarządzania gospodarczego. Należy także przyspieszyć działania na rzecz budowy unii rynków kapitałowych i ukończenia unii bankowej.

Inflacja

Inflacja we wrześniu spadła do 4,3%, prawie o cały punkt procentowy w porównaniu z poziomem z sierpnia. W najbliższym okresie prawdopodobnie będzie się dalej obniżać, ponieważ w rocznych zestawieniach nie będą już uwzględniane ostre wzrosty cen energii i żywności notowane jesienią 2022. Wrześniowy spadek inflacji dotyczył jej wszystkich składowych. Inflacja cen żywności ponownie się zmniejszyła, choć na tle wyników historycznych pozostaje wysoka. Ceny energii w ujęciu rocznym spadły o 4,6%, ale ostatnio ponownie wzrosły i stały się mniej przewidywalne z powodu nowych napięć geopolitycznych.

Inflacja z wyłączeniem cen energii i żywności obniżyła się z 5,3% w sierpniu do 4,5% we wrześniu. Sprzyjały temu: poprawa warunków podaży, oddziaływanie wcześniejszych spadków cen energii oraz wpływ zacieśnienia polityki pieniężnej na popyt i zdolność przedsiębiorstw do dyktowania cen. Inflacja cen towarów i usług znacznie się zmniejszyła, do odpowiednio: 4,1% i 4,7%, przy czym na spadek inflacji cen usług wpłynął także wyraźny efekt bazy. Presja cenowa związana z turystyką i podróżami wydaje się słabnąć.

Większość wskaźników inflacji bazowej dalej się obniża. Jednocześnie wewnętrzna presja cenowa pozostaje silna i jest odzwierciedleniem coraz większego znaczenia wzrostu płac. Wskaźniki długookresowych oczekiwań inflacyjnych w większości wynoszą ok. 2%. Niektóre z nich są jednak nadal wysokie i wymagają uważnej obserwacji.

Ocena ryzyka

W bilansie ryzyk dla wzrostu gospodarczego nadal przeważają czynniki spadkowe. Wzrost gospodarczy może być wolniejszy, jeśli oddziaływanie polityki pieniężnej okaże się mocniejsze, niż się przewiduje. Na wzroście może się także odbić osłabienie gospodarki światowej. Istotnymi źródłami ryzyka geopolitycznego są: nieuzasadniona agresja Rosji wobec Ukrainy i tragiczny konflikt spowodowany atakami terrorystycznymi w Izraelu. W ich rezultacie zaufanie przedsiębiorstw i gospodarstw domowych może się zmniejszyć, niepewność co do przyszłości – zwiększyć, a wzrost gospodarczy – dodatkowo osłabić. Natomiast dynamika PKB może być wyższa, niż się przewiduje, jeśli wciąż dobra sytuacja na rynku pracy i rosnące dochody realne przełożą się na wzrost zaufania i wydatków konsumentów oraz przedsiębiorstw lub jeśli dynamika gospodarki światowej będzie większa od przewidywań.

Do ryzyk oddziałujących na wzrost inflacji należą wyższe koszty energii i żywności. Nasilenie się napięć geopolitycznych może skutkować wzrostem cen energii w najbliższym okresie oraz niepewności co do perspektyw średniookresowych. Ekstremalne zjawiska pogodowe i rozprzestrzeniający się kryzys klimatyczny mogą wpływać na wzrost cen żywności bardziej, niż się przewiduje. Do wzrostu inflacji, w tym w średnim okresie, mogą prowadzić także: długotrwały wzrost oczekiwań inflacyjnych ponad poziom przyjęty jako docelowy bądź większe od przewidywanych podwyżki płac i marż zysku. Z kolei osłabienie popytu, np. pod wpływem mocniejszej transmisji polityki pieniężnej lub gorszego otoczenia gospodarczego w reszcie świata w warunkach narastania ryzyka geopolitycznego, doprowadziłoby do zmniejszenia presji cenowej, zwłaszcza w średnim okresie.

Warunki finansowe i monetarne

Od naszego poprzedniego posiedzenia długoterminowe stopy procentowe wyraźnie wzrosły, odzwierciedlając silną dynamikę w innych dużych gospodarkach. Polityka pieniężna EBC nadal mocno oddziałuje na ogólne warunki finansowania. Zwiększyły się koszty finansowania banków, a oprocentowanie kredytów dla firm i kredytów hipotecznych w sierpniu ponownie wzrosło, do odpowiednio: 5,0% i 3,9%.

Wzrost oprocentowania kredytów i związane z nim ograniczenia planów inwestycyjnych i transakcji mieszkaniowych spowodowały dalszy gwałtowny spadek popytu na kredyty w trzecim kwartale, odnotowany w naszym najnowszym badaniu ankietowym akcji kredytowej banków. Ponadto standardy dotyczące kredytów dla firm i gospodarstw domowych ponownie się zaostrzyły. Banki są coraz bardziej zaniepokojone ryzykami, z jakimi mierzą się ich klienci, i mniej skłonne do ponoszenia ryzyka.

W tej sytuacji akcja kredytowa dalej się osłabiła. Roczna dynamika kredytów dla przedsiębiorstw gwałtownie się obniżyła, z 2,2% w lipcu do 0,7% w sierpniu i 0,2% we wrześniu. Dynamika kredytów dla gospodarstw domowych pozostała niewielka: zmniejszyła się do 1,0% w sierpniu i 0,8% we wrześniu. W warunkach słabej akcji kredytowej i zmniejszania bilansu Eurosystemu roczna dynamika agregatu M3 w sierpniu spadła do −1,3%, czyli najniższego poziomu od wprowadzenia euro, a we wrześniu wciąż wynosiła −1,2%.

Podsumowanie

Rada Prezesów postanowiła dziś pozostawić trzy podstawowe stopy procentowe EBC bez zmian. Napływające informacje zasadniczo pokrywają się z naszą wcześniejszą oceną średniookresowych perspektyw inflacji. Nadal przewiduje się, że inflacja zbyt długo będzie za wysoka, a wewnętrzna presja cenowa pozostaje silna. Jednocześnie inflacja we wrześniu wyraźnie spadła, m.in. z powodu znacznego efektu bazy, i większość wskaźników inflacji bazowej dalej się osłabiała. Nasze wcześniejsze podwyżki stóp procentowych w dalszym ciągu mocno oddziałują na warunki finansowania. To coraz bardziej osłabia popyt i w rezultacie tłumi inflację.

Dążymy do zapewnienia, żeby inflacja wkrótce powróciła do docelowego poziomu 2% w średnim okresie. Na podstawie naszej aktualnej oceny uważamy, że stopy procentowe znajdują się na poziomach, które – przy utrzymaniu ich przez wystarczająco długi okres – istotnie przyczynią się do szybkiego powrotu inflacji do docelowego poziomu. Celem naszych przyszłych decyzji będzie zapewnienie, by podstawowe stopy procentowe EBC były na poziomach wystarczająco restrykcyjnych tak długo, jak będzie to konieczne do szybkiego obniżenia inflacji. Utrzymamy oparte na danych podejście do ustalania odpowiedniego stopnia i czasu trwania restrykcyjności.

W każdym razie jesteśmy gotowi odpowiednio dostosowywać wszystkie narzędzia w ramach swojego mandatu, żeby doprowadzić do powrotu inflacji do naszego średniookresowego celu i utrzymać płynną transmisję polityki pieniężnej.

Teraz chętnie odpowiemy na Państwa pytania.

Dosłowny tekst przyjęty przez Radę Prezesów znajduje się w wersji angielskiej.