KONFERENCJA PRASOWA

Christine Lagarde, prezes EBC
Luis de Guindos, wiceprezes EBC

Amsterdam, 9 czerwca 2022

Dzień dobry, wspólnie z panem wiceprezesem witamy Państwa na naszej konferencji prasowej. Chciałabym podziękować prezesowi Knotowi za gościnne przyjęcie i wyrazić szczególną wdzięczność pracownikom banku centralnego Holandii za doskonałą organizację dzisiejszego posiedzenia Rady Prezesów.

Dużym wyzwaniem dla nas wszystkich jest wysoka inflacja. Rada Prezesów dopilnuje, żeby inflacja powróciła do docelowego poziomu 2% w średnim okresie.

W maju inflacja ponownie znacznie się zwiększyła, głównie z powodu gwałtownego wzrostu cen energii i żywności, co wynikało m.in. z wpływu wojny. Jednak presja inflacyjna się rozszerzyła i nasiliła i ceny wielu towarów i usług mocno poszły w górę. Bazowe projekcje inflacji opracowane przez ekspertów Eurosystemu zrewidowano znacznie w górę. Te projekcje wskazują, że inflacja pozostanie niepożądanie wysoka przez pewien czas. Oczekuje się jednak, że spowolnienie wzrostu kosztów energii, zmniejszenie się zakłóceń po stronie podaży związanych z pandemią i normalizacja polityki pieniężnej doprowadzą do spadku inflacji. Zgodnie z nowymi projekcjami eksperckimi roczna inflacja ma wynieść 6,8% w 2022, po czym powinna obniżyć się do 3,5% w 2023 i 2,1% w 2024 – to poziomy powyżej projekcji z marca. To oznacza, że według przewidywań inflacja ogółem pod koniec horyzontu projekcji będzie nieco powyżej naszego celu. Inflacja z wyłączeniem cen energii i żywności ma wynieść średnio 3,3% w 2022, 2,8% w 2023 i 2,3% w 2024, czyli także więcej niż w projekcjach z marca.

Nieuzasadniona agresja Rosji wobec Ukrainy w dalszym ciągu odbija się na gospodarce zarówno w Europie, jak i poza nią. Zakłóca handel, prowadzi do niedoborów materiałów i przyczynia się do wysokiego poziomu cen energii i surowców. Te czynniki będą nadal osłabiać zaufanie i spowalniać wzrost, zwłaszcza w najbliższym okresie. Panują jednak warunki umożliwiające dalszy wzrost gospodarczy w związku z ponownym otwieraniem się gospodarki, dobrą sytuacją na rynku pracy, wsparciem fiskalnym i oszczędnościami skumulowanymi podczas pandemii. Oczekuje się, że gdy oddziaływanie obecnych niekorzystnych czynników się osłabi, aktywność gospodarcza ponownie odbije. Takie perspektywy są zasadniczo zgodne z projekcjami ekspertów Eurosystemu, według których roczna dynamika realnego PKB ma wynieść 2,8% w 2022, 2,1% w 2023 oraz 2,1% w 2024. W porównaniu z projekcjami marcowymi perspektywy na 2022 i 2023 zrewidowano mocno w dół, a na 2024 zrewidowano w górę.

Na podstawie naszej zaktualizowanej oceny postanowiliśmy poczynić dalsze kroki w procesie normalizacji polityki pieniężnej. Podczas tego procesu Rada Prezesów przy prowadzeniu polityki pieniężnej zachowa otwarte możliwości, stopniowość i elastyczność i jej działania będą zależeć od danych.

Po pierwsze, zdecydowaliśmy, że zakupy netto aktywów w ramach naszego programu skupu aktywów (APP) zakończą się 1 lipca 2022. Rada Prezesów zamierza nadal reinwestować w całości spłaty kapitału z tytułu zapadających papierów wartościowych nabytych w ramach programu APP jeszcze przez dłuższy czas po tym, jak zacznie podnosić podstawowe stopy procentowe EBC, a w każdym razie tak długo, jak będzie to konieczne do utrzymania warunków dużej płynności i odpowiedniego nastawienia polityki pieniężnej.

Po drugie, szczegółowo przeanalizowaliśmy warunki, które zgodnie z naszą zapowiedzią przyszłego nastawienia polityki pieniężnej powinny zostać spełnione, zanim zaczniemy podnosić podstawowe stopy procentowe EBC. W wyniku tej oceny Rada Prezesów stwierdziła, że te warunki są spełnione. W związku z tym i zgodnie z naszą sekwencją środków polityki pieniężnej zamierzamy podnieść podstawowe stopy procentowe EBC o 25 pkt bazowych na naszym posiedzeniu w sprawie polityki pieniężnej w lipcu.

Na dalszy okres przewidujemy kolejną podwyżkę podstawowych stóp procentowych EBC we wrześniu. Jej skala będzie zależeć od zaktualizowanych średniookresowych perspektyw inflacji. Jeśli średniookresowe perspektywy inflacji się utrzymają lub pogorszą, stosowna będzie większa podwyżka stóp na naszym posiedzeniu we wrześniu.

Po trzecie, na podstawie naszej aktualnej oceny przewidujemy, że po wrześniu stosowne będzie dalsze podnoszenie stóp w stopniowy, ale konsekwentny sposób. Zgodnie z naszym dążeniem do celu wynoszącego 2% w średnim okresie tempo dostosowania polityki pieniężnej będzie zależało od napływających danych i naszej oceny rozwoju inflacji w średnim okresie.

W granicach mandatu Rady Prezesów, w warunkach skrajnych, elastyczność pozostanie elementem polityki pieniężnej w sytuacjach, gdy ryzyka dla transmisji polityki pieniężnej będą zagrażać zapewnieniu stabilności cen.

Podjęte dziś decyzje dokładnie opisano w komunikacie prasowym dostępnym na naszej stronie internetowej.

Powiem teraz bardziej szczegółowo, jak widzimy dalszy rozwój sytuacji gospodarczej i inflacji, po czym objaśnię naszą ocenę warunków finansowych i monetarnych.

Aktywność gospodarcza

Oczekujemy, że w najbliższym okresie aktywność gospodarczą będą osłabiać wysokie koszty energii, pogorszenie się warunków wymiany handlowej, większa niepewność i niekorzystny wpływ wysokiej inflacji na dochody do dyspozycji. Wojna w Ukrainie i ponowne wprowadzenie obostrzeń epidemicznych w Chinach sprawiły, że zatory podażowe znów się nasiliły. W rezultacie przedsiębiorstwa zmagają się z wyższymi kosztami i zakłóceniami w łańcuchach dostaw, a ich perspektywy przyszłej produkcji się pogorszyły.

Jednak są też czynniki, które podtrzymują aktywność gospodarczą, i według oczekiwań w nadchodzących miesiącach mają się one wzmocnić. Ponowne otwarcie sektorów najbardziej dotkniętych pandemią oraz dobra sytuacja na rynku pracy i wzrost liczby zatrudnionych będą nadal korzystnie wpływać na dochody i spożycie. Ponadto oszczędności zgromadzone podczas pandemii są pewnym buforem.

Polityka fiskalna pomaga złagodzić wpływ wojny. Ukierunkowane i tymczasowe działania budżetowe chronią tych, którzy najbardziej odczuwają wzrost cen energii. Działania te jednocześnie ograniczają ryzyko wzmocnienia się presji inflacyjnej. Szybkie wdrożenie planów inwestycji i reform strukturalnych w ramach programu Next Generation EU, pakietu „Gotowi na 55” i planu REPowerEU przyczyniłoby się także do szybszego wzrostu gospodarki strefy euro w zrównoważony sposób i zwiększenia jej odporności na szoki globalne.

Inflacja

Inflacja dalej rosła i w maju osiągnęła 8,1%. Mimo interwencji rządów, które pomogły spowolnić inflację cen energii, te ceny są obecnie o 39,2% wyższe niż rok temu. Ze wskaźników rynkowych wynika, że światowe ceny energii w najbliższym okresie pozostaną wysokie, ale potem nieco się obniżą. Ceny żywności w maju wzrosły o 7,5%, co po części odzwierciedla pozycję Ukrainy i Rosji wśród czołowych światowych producentów produktów rolnych.

Ceny wzrosły mocniej także z powodu ponownego nasilenia się zatorów podażowych i odbicia popytu wewnętrznego, zwłaszcza w sektorze usług, w miarę ponownego otwierania się gospodarki. Wzrost cen rozprzestrzenia się na więcej sektorów. W związku z tym miary inflacji bazowej dalej rosną.

Sytuacja na rynku pracy nadal się poprawia – bezrobocie w kwietniu pozostało na rekordowo niskim poziomie 6,8%. W wielu sektorach są wakaty, co świadczy, że popyt na pracę jest silny. Dynamika płac, także na poziomie wskaźników prognostycznych, zaczęła rosnąć. Do jej zwiększenia powinno z czasem przyczynić się umocnienie się gospodarki i efekt nadrabiania zaległości. Większość wskaźników długookresowych oczekiwań inflacyjnych opierających się na rynkach finansowych i eksperckich badaniach ankietowych wynosi ok. 2%. Jednak ze względu na wstępne oznaki rewizji tych wskaźników do poziomu przekraczającego przyjęty cel konieczna będzie uważna obserwacja.

Ocena ryzyka

Ryzyka związane z pandemią się zmniejszyły, jednak wojna nadal stwarza istotne zagrożenie dla wzrostu gospodarczego. Szczególnie groźne byłoby dalsze zakłócenie dostaw energii do strefy euro, co odzwierciedlono w scenariuszu pesymistycznym przedstawionym w projekcjach eksperckich. Ponadto jeśli dojdzie do eskalacji wojny, nastroje gospodarcze mogą się pogorszyć, ograniczenia po stronie podaży – zwiększyć, a koszty energii i żywności – przez dłuższy czas pozostawać wyższe od przewidywanego poziomu.

Czynniki ryzyka związane z perspektywami inflacji oddziałują głównie w kierunku jej wzrostu. Do czynników ryzyka dla średniookresowych perspektyw inflacji należą: trwałe pogorszenie się zdolności produkcyjnych gospodarki, utrzymywanie się wysokich cen energii i żywności, przekroczenie przez oczekiwania inflacyjne poziomu przyjętego jako docelowy oraz wyższe, niż oczekiwano, podwyżki płac. Jeżeli jednak w średnim okresie popyt osłabnie, również presja cenowa się zmniejszy.

Warunki finansowe i monetarne

W związku ze zmieniającymi się perspektywami inflacji i polityki pieniężnej rynkowe stopy procentowe się podniosły. Ze względu na wzrost referencyjnych stóp procentowych koszty finansowania banków się zwiększyły, co przełożyło się na wyższe oprocentowanie kredytów bankowych zwłaszcza dla gospodarstw domowych. Jednak akcja kredytowa na rzecz przedsiębiorstw w marcu przyspieszyła. Wynikało to z ciągłej potrzeby finansowania inwestycji i kapitału obrotowego w warunkach wzrostu kosztów produkcji, utrzymywania się zatorów podażowych i mniejszej skali finansowania się na rynku. Akcja kredytowa dla gospodarstw domowych także wzrosła, co było spowodowane tym, że popyt na kredyty hipoteczne pozostał mocny.

Zgodnie z naszą strategią polityki pieniężnej Rada Prezesów dokonała gruntownej oceny wzajemnego oddziaływania między polityką pieniężną a stabilnością finansową, którą to ocenę przeprowadza dwa razy w roku. Od czasu naszej ostatniej oceny, której dokonaliśmy w grudniu 2021, warunki dla stabilności finansowej się pogorszyły, zwłaszcza w krótkim okresie. W szczególności niższy wzrost gospodarczy, nasilająca się presja kosztowa oraz wzrost stóp wolnych od ryzyka i rentowności obligacji skarbowych mogą doprowadzić do dalszego pogorszenia się warunków finansowania dla kredytobiorców. Jednocześnie zacieśnienie warunków finansowania może zmniejszyć pewne istniejące zagrożenia dla stabilności finansowej w średnim okresie. Na początku roku banki miały silną pozycję kapitałową i jakość ich aktywów się poprawiała, ale teraz banki zmagają się z wyższym ryzykiem kredytowym. Będziemy uważnie obserwować te czynniki. W każdym razie, jeśli chodzi o zachowanie stabilności finansowej i zwalczanie średniookresowej podatności na zagrożenia, pierwszą linią obrony pozostaje polityka makroostrożnościowa.

Podsumowanie

Podsumowując, nieuzasadniona agresja Rosji wobec Ukrainy ma poważny wpływ na gospodarkę strefy euro, a perspektywy nadal są obciążone dużą niepewnością. Panują jednak warunki umożliwiające gospodarce dalszy wzrost i mocniejsze ożywienie w średnim okresie.

Inflacja jest niepożądanie wysoka i według oczekiwań przez pewien czas będzie przekraczać docelowy poziom. Dopilnujemy, żeby inflacja powróciła do docelowego poziomu 2% w średnim okresie. Postanowiliśmy więc poczynić dalsze kroki w procesie normalizacji naszej polityki pieniężnej. Kalibracja polityki pieniężnej nadal będzie zależeć od danych i odzwierciedlać naszą ocenę perspektyw w danym czasie. Jesteśmy gotowi dostosowywać wszystkie nasze narzędzia w ramach naszego mandatu – w razie potrzeby z zastosowaniem elastyczności – żeby sprawić, że inflacja ustabilizuje się na docelowym poziomie 2% w średnim okresie.

Teraz odpowiemy na Państwa pytania.

Dosłowny tekst przyjęty przez Radę Prezesów znajduje się w wersji angielskiej.