KONFERENCJA PRASOWA

Christine Lagarde, prezes EBC
Luis de Guindos, wiceprezes EBC

Frankfurt nad Menem, 2 lutego 2023

Dzień dobry, wspólnie z panem wiceprezesem witamy Państwa na naszej konferencji prasowej.

Na początku gratulujemy Chorwacji, która 1 stycznia 2023 przystąpiła do strefy euro. Serdecznie witamy prezesa Hrvatska narodna banka Borisa Vujčića w Radzie Prezesów. Przedstawimy teraz wyniki dzisiejszego posiedzenia.

Rada Prezesów będzie konsekwentnie podnosić stopy procentowe w znacznym stopniu i w równym tempie oraz utrzymywać je na poziomach wystarczająco restrykcyjnych dla zapewnienia, żeby inflacja wkrótce powróciła do docelowego poziomu 2% w średnim okresie. W związku z tym Rada Prezesów postanowiła dziś podnieść trzy podstawowe stopy procentowe EBC o 50 punktów bazowych i oczekujemy, że będziemy kontynuować ich podnoszenie. Biorąc pod uwagę presję na inflację bazową, zamierzamy podnieść stopy procentowe o kolejne 50 punktów bazowych na naszym następnym posiedzeniu w sprawie polityki pieniężnej w marcu, na którym przeanalizujemy też dalsze kształtowanie naszej polityki pieniężnej. Utrzymanie stóp procentowych na restrykcyjnym poziomie z czasem przyczyni się, przez osłabienie popytu, do spadku inflacji i będzie chronić przed ryzykiem stałego wzrostu oczekiwań inflacyjnych. W każdym razie nasze przyszłe decyzje w sprawie podstawowych stóp procentowych nadal będą zależeć od danych i zapadać z posiedzenia na posiedzenie.

Rada Prezesów podjęła dziś także decyzje dotyczące warunków zmniejszania zasobów papierów wartościowych nabytych przez Eurosystem w ramach programu skupu aktywów (APP). Jak ogłoszono w grudniu, od początku marca do końca czerwca 2023 portfel programu APP będzie zmniejszany średnio o 15 mld EUR miesięcznie, a późniejsze tempo zmniejszania tego portfela będzie ustalane z upływem czasu. Częściowe reinwestycje będą prowadzone zasadniczo zgodnie z obecną praktyką. W szczególności kwoty pozostałych reinwestycji będą przydzielane proporcjonalnie do udziału spłat w poszczególnych programach tworzących APP oraz – w ramach programu skupu aktywów sektora publicznego (PSPP) – proporcjonalnie do udziału spłat w poszczególnych jurysdykcjach i wobec emitentów krajowych i ponadnarodowych. Jeśli chodzi o nasze zakupy obligacji przedsiębiorstw, pozostałe reinwestycje będą mocniej nakierowane na emitentów o lepszym oddziaływaniu na klimat. Takie podejście – bez uszczerbku dla naszego mandatu w zakresie stabilności cen – pomoże przeprowadzić stopniową dekarbonizację utrzymywanych przez Eurosystem zasobów obligacji przedsiębiorstw, zgodnie z celami porozumienia paryskiego.

Podjęte dziś decyzje przedstawiono w komunikacie prasowym dostępnym na naszej stronie internetowej. Szczegółowe warunki zmniejszania zasobów programu APP przedstawiono w osobnym komunikacie prasowym, który ukaże się o godz. 15.45 CET.

Powiem teraz bardziej szczegółowo, jak widzimy dalszy rozwój sytuacji gospodarczej i inflacji, po czym objaśnię naszą ocenę warunków finansowych i monetarnych.

Aktywność gospodarcza

Według wstępnych szacunków flash Eurostatu gospodarka strefy euro w czwartym kwartale 2022 odnotowała wzrost o 0,1%. Ten wynik, choć wyższy, niż określono w grudniowych projekcjach ekspertów Eurosystemu, oznacza, że aktywność gospodarcza od połowy 2022 wyraźnie spowolniła i według naszych przewidywań pozostanie słaba w najbliższym okresie. Niska dynamika gospodarki światowej oraz wysoka niepewność geopolityczna, wynikająca głównie z nieuzasadnionej agresji Rosji wobec Ukrainy i jej ludności, nadal niekorzystnie oddziałują na wzrost w strefie euro. Te czynniki wraz z wysoką inflacją i zacieśnieniem warunków finansowania hamują dynamikę spożycia i produkcji, zwłaszcza w sektorze przetwórstwa przemysłowego.

Jednak zatory podażowe stopniowo się zmniejszają, bezpieczeństwo dostaw gazu się zwiększyło, firmy wciąż nadrabiają duże zaległości w realizacji zamówień, a zaufanie się poprawia. Ponadto wyniki sektora usług pozostają stabilne, czemu sprzyjają utrzymujący się wpływ ponownego otwarcia gospodarki oraz silniejszy popyt na rekreację. Wzrost płac i niedawny spadek inflacji cen energii także powinny ograniczyć utratę siły nabywczej odnotowaną przez wielu ludzi wskutek wysokiej inflacji. To z kolei będzie korzystnie wpływać na spożycie. W sumie gospodarka okazała się odporniejsza, niż przewidywano, i powinna odbić w nadchodzących kwartałach.

Stopa bezrobocia w grudniu 2022 pozostała na rekordowo niskim poziomie 6,6%. Tempo tworzenia nowych miejsc pracy może się jednak obniżyć i stopa bezrobocia może wzrosnąć w nadchodzących kwartałach.

Rządowe środki wsparcia mające chronić gospodarkę przed wpływem wysokich cen energii powinny być tymczasowe i ukierunkowane oraz uwzględniać zachęty do obniżania zużycia energii. Szczególnie ważne jest, żeby wobec osłabienia się kryzysu energetycznego zacząć już wycofywać te środki bezzwłocznie w miarę obniżania się cen energii i w uzgodniony sposób. Środki niespełniające tych założeń będą prawdopodobnie wzmacniać średniookresową presję inflacyjną, która będzie wymagać silniejszej reakcji ze strony polityki pieniężnej. Ponadto, zgodnie z unijnymi zasadami zarządzania gospodarczego, polityka fiskalna powinna być nakierowana na zwiększenie produktywności gospodarki oraz stopniowe obniżanie wysokiego długu publicznego. Do ograniczenia presji cenowej w średnim okresie może się przyczynić polityka na rzecz poprawy potencjału podażowego strefy euro, zwłaszcza w sektorze energetycznym. W tym celu rządy powinny szybko wdrożyć plany inwestycji i reform strukturalnych w ramach programu Next Generation EU. Należy też szybko przeprowadzić reformy unijnych ram zarządzania gospodarczego.

Inflacja

Według szacunków flash Eurostatu, obliczonych na podstawie szacunkowych danych Eurostatu dla Niemiec, inflacja w styczniu wyniosła 8,5%, czyli o 0,7 pkt proc. mniej niż w grudniu. Jej spadek wynika głównie z ponownego ostrego obniżenia się cen energii. Ze wskaźników rynkowych wynika, że w najbliższych latach ceny energii będą znacznie niższe, niż przewidywano w czasie naszego ostatniego posiedzenia. Inflacja cen żywności wzrosła do 14,1%, ponieważ wcześniejszy gwałtowny wzrost kosztów energii i innych nakładów w produkcji żywności nadal jest przenoszony na ceny konsumpcyjne.

Presja cenowa pozostaje silna, po części z powodu rozprzestrzeniania się wysokich kosztów energii w całej gospodarce. Inflacja z wyłączeniem cen energii i żywności w styczniu pozostała na poziomie 5,2%, przy czym inflacja cen nieenergetycznych wyrobów przemysłowych wzrosła do 6,9%, a inflacja cen usług obniżyła się do 4,2%. Inne wskaźniki inflacji bazowej również nadal są wysokie. Środki rządowe mające kompensować gospodarstwom domowym wysokie ceny energii osłabią inflację w 2023, ale gdy wygasną, mogą spowodować jej wzrost. Jednocześnie skala niektórych z tych środków zależy od kształtowania się cen energii, a ich oczekiwany wpływ na inflację jest szczególnie niepewny.

Chociaż zatory podażowe stopniowo się zmniejszają, ich odłożone w czasie skutki nadal przyczyniają się do wzrostu cen towarów. To samo dotyczy zniesienia obostrzeń związanych z pandemią: oddziaływanie stłumionego dotąd popytu, choć słabnie, dalej prowadzi do wzrostu cen, szczególnie w sektorze usług.

Zwiększa się dynamika płac, pod wpływem dobrej sytuacji na rynkach pracy, a głównym argumentem w negocjacjach płacowych staje się dostosowanie wynagrodzeń do wysokiej inflacji. Jednocześnie najnowsze dane dotyczące dynamiki płac są zgodne z grudniowymi projekcjami ekspertów Eurosystemu. Większość wskaźników długookresowych oczekiwań inflacyjnych wynosi obecnie ok. 2%, ale konieczna jest ich stała obserwacja.

Ocena ryzyka

Bilans ryzyk dla perspektyw wzrostu gospodarczego stał się bardziej zrównoważony. Nieuzasadniona agresja Rosji wobec Ukrainy i jej ludności nadal jest źródłem istotnego ryzyka spadkowego dla gospodarki i może ponownie spowodować wzrost kosztów energii i żywności. Wzrost gospodarczy w strefie euro może być też dodatkowo spowolniony, gdyby osłabienie gospodarki światowej było ostrzejsze, niż się spodziewamy. Ponadto ożywienie gospodarcze może być utrudnione, gdyby pandemia ponownie się nasiliła i na nowo wywołała zakłócenia w dostawach. Szok energetyczny może jednak ustępować prędzej, niż się przewiduje, a przedsiębiorstwa ze strefy euro mogą się szybciej dostosowywać do wymagającego otoczenia międzynarodowego. Przy takich zmianach wzrost gospodarczy mógłby być wyższy niż obecne oczekiwania.

Jeśli chodzi o perspektywy inflacji, bilans ryzyk również stał się bardziej zrównoważony, zwłaszcza w najbliższym okresie. Na jej wzrost może oddziaływać istniejąca presja cenowa, która wciąż może windować ceny detaliczne w najbliższym okresie. Ponadto nadspodziewanie mocne odbicie chińskiej gospodarki mogłoby dać nowy impuls do wzrostu cen surowców i ożywienia popytu zewnętrznego. Do wzrostu inflacji, również w średnim okresie, mogą prowadzić czynniki wewnętrzne, np. długotrwały wzrost oczekiwań inflacyjnych ponad poziom przyjęty jako docelowy bądź wyższe od przewidywanych podwyżki płac. Na obniżenie się inflacji oddziałuje niedawny spadek cen energii, który jeśli się utrzyma dłużej, może spowolnić inflację mocniej, niż oczekiwano. Ta presja spadkowa ze strony cen energii może później także przełożyć się na osłabienie dynamiki inflacji bazowej. Dalsze osłabienie popytu również przyczyniłoby się do zmniejszenia – w stosunku do obecnych przewidywań – presji cenowej, zwłaszcza w średnim okresie.

Warunki finansowe i monetarne

W miarę zacieśniania polityki pieniężnej EBC następuje dalszy wzrost rynkowych stóp procentowych i rośnie koszt kredytów dla sektora prywatnego. Akcja kredytowa na rzecz przedsiębiorstw w ostatnich miesiącach mocno spowolniła, po części z powodu mniejszego zapotrzebowania na finansowanie zapasów. To spowolnienie jest jednak także odzwierciedleniem słabszego popytu na kredyty na finansowanie inwestycji biznesowych, w warunkach ostrych podwyżek oprocentowania kredytów bankowych i znacznego zaostrzenia standardów kredytowych, co jest również widoczne w naszym najnowszym badaniu ankietowym akcji kredytowej banków. Dynamika kredytów zaciąganych przez gospodarstwa domowe także nadal się zmniejszała, pod wpływem wzrostu stóp procentowych, zaostrzenia standardów kredytowych i mocnego spadku popytu na kredyty hipoteczne. W miarę spowalniania kreacji kredytów tempo wzrostu podaży pieniądza też gwałtownie maleje, przy czym wyraźne zmniejszenie się najbardziej płynnych składowych podaży pieniądza, w tym depozytów overnight, jest jedynie częściowo równoważone przez przechodzenie na depozyty terminowe.

Podsumowanie

Podsumowując, Rada Prezesów będzie konsekwentnie podnosić stopy procentowe w znacznym stopniu i w równym tempie oraz utrzymywać je na poziomach wystarczająco restrykcyjnych dla zapewnienia, żeby inflacja wkrótce powróciła do docelowego poziomu 2% w średnim okresie. W związku z tym postanowiliśmy dziś podnieść trzy podstawowe stopy procentowe EBC o 50 punktów bazowych i oczekujemy, że będziemy kontynuować ich podnoszenie. Biorąc pod uwagę presję na inflację bazową, zamierzamy podnieść stopy procentowe o kolejne 50 punktów bazowych na naszym następnym posiedzeniu w sprawie polityki pieniężnej w marcu, na którym przeanalizujemy też dalsze kształtowanie naszej polityki pieniężnej. Utrzymanie stóp procentowych na restrykcyjnym poziomie z czasem przyczyni się, przez osłabienie popytu, do spadku inflacji i będzie chronić przed ryzykiem stałego wzrostu oczekiwań inflacyjnych. Ponadto od początku marca 2023 portfel programu APP będzie zmniejszany w określonym i przewidywalnym tempie, w miarę jak Eurosystem nie będzie reinwestować wszystkich spłat kapitału z tytułu zapadających papierów wartościowych.

Nasze przyszłe decyzje w sprawie podstawowych stóp procentowych nadal będą zależeć od danych i zapadać z posiedzenia na posiedzenie. Jesteśmy gotowi dostosowywać wszystkie narzędzia w ramach naszego mandatu, żeby doprowadzić do powrotu inflacji do naszego średniookresowego celu.

Teraz chętnie odpowiemy na Państwa pytania.

Dosłowny tekst przyjęty przez Radę Prezesów znajduje się w wersji angielskiej.