Zmiany w systemie operacyjnym realizacji polityki pieniężnej

13 marca 2024

• Rada Prezesów będzie nadal realizować politykę pieniężną przez modyfikowanie stopy depozytu w banku centralnym
• Płynność będzie dostarczana przy użyciu wielu różnych instrumentów
• Podstawowe operacje refinansujące będą odgrywać centralną rolę w zaspokajaniu potrzeb płynnościowych banków i będą nadal prowadzone w trybie przetargu kwotowego z pełnym przydziałem i szerokim zakresem kwalifikowanych zabezpieczeń
• Od 18 września 2024 różnica między stopą podstawowych operacji refinansujących a stopą depozytu w banku centralnym będzie zmniejszona do 15 punktów bazowych
• Przegląd podstawowych parametrów systemu operacyjnego, na podstawie doświadczeń zebranych w okresie przejściowym, ma się odbyć w 2026 lub w razie konieczności wcześniej

Rada Prezesów Europejskiego Banku Centralnego (EBC) podjęła dziś decyzje w sprawie zmian w systemie operacyjnym realizacji polityki pieniężnej. Wprowadzone zmiany wpłyną na sposób dostarczania płynności przez bank centralny w warunkach stopniowo coraz mniejszej – choć w nadchodzących latach wciąż dużej – nadpłynności w systemie bankowym. Celem systemu operacyjnego jest sterowanie krótkoterminowymi stopami rynku pieniężnego w ścisłej zgodzie z decyzjami Rady Prezesów w zakresie polityki pieniężnej. Przegląd systemu operacyjnego, ogłoszony w grudniu 2022, miał zapewnić jego dalszą skuteczność w warunkach normalizacji bilansu Eurosystemu.

Rada Prezesów uzgodniła zasady, według których polityka pieniężna będzie realizowana w przyszłości:

• Skuteczność: Głównym celem systemu operacyjnego jest zapewnienie skutecznej realizacji polityki pieniężnej w myśl postanowień Traktatu UE. Najlepszym sposobem osiągnięcia tego celu jest sterowanie krótkoterminowymi stopami rynku pieniężnego w ścisłej zgodzie z decyzjami w zakresie polityki pieniężnej. Pewna zmienność stóp na rynku pieniężnym może być tolerowana, o ile nie zakłóca sygnału informującego o zamierzonym nastawieniu polityki pieniężnej.
• Niezawodność: System operacyjny musi się sprawdzać w różnych konfiguracjach polityki pieniężnej oraz różnych warunkach finansowych i płynnościowych, a także współgrać ze stosowaniem instrumentów polityki pieniężnej określonych w strategii polityki pieniężnej EBC. Eurosystem zamierza udostępniać rezerwy banku centralnego przy użyciu wielu różnych instrumentów, by zapewniać systemowi bankowemu skuteczne, elastyczne i stabilne źródło płynności, a tym samym także wspierać stabilność finansową.
• Elastyczność: Sektor bankowy strefy euro jest duży i zróżnicowany pod względem wielkości, modelu biznesowego i geograficznej lokalizacji banków. Dlatego najbardziej odpowiednim sposobem na skuteczne zasilenie w płynność całego systemu bankowego w obrębie strefy euro i ułatwienie elastycznego łagodzenia szoków płynnościowych jest elastyczna podaż rezerw banku centralnego oparta na potrzebach płynnościowych banków.
• Efektywność: Efektywny system operacyjny umożliwia realizację zamierzonego nastawienia polityki pieniężnej bez ingerowania w ten proces, w poszanowaniu zasady proporcjonalności i z uwzględnieniem bilansu efektów ubocznych, w tym czynników ryzyka dla stabilności finansowej. Ponadto system powinien służyć utrzymaniu dobrej kondycji finansowej. Zdrowy bilans pomaga bankowi centralnemu zachować niezależność i umożliwia skuteczną realizację polityki pieniężnej.
• Otwarta gospodarka rynkowa: Konstrukcja systemu operacyjnego powinna współgrać ze sprawnym i uporządkowanym działaniem rynków – w tym rynków pieniężnych, które są ściślej powiązane z realizacją polityki pieniężnej. Sprzyja to efektywnej alokacji zasobów, skutecznemu wyznaczaniu cen i płynnej transmisji polityki pieniężnej.
• Cel wtórny: W zakresie, w jakim różne konfiguracje systemu operacyjnego w równym stopniu przyczyniają się do zapewnienia skutecznej realizacji polityki pieniężnej, system operacyjny powinien ułatwiać EBC osiągnięcie celu wtórnego, jakim jest wspieranie ogólnej polityki gospodarczej w Unii Europejskiej – zwłaszcza przejścia na zieloną gospodarkę – bez uszczerbku dla pierwotnego celu EBC dotyczącego stabilności cen. W związku z tym system operacyjny będzie tak skonstruowany, by strukturalne operacje polityki pieniężnej uwzględniały problematykę zmiany klimatu.

Zgodnie z tymi zasadami Rada Prezesów uzgodniła następujące podstawowe parametry i elementy systemu operacyjnego:

• Rada Prezesów będzie nadal realizować politykę pieniężną przez modyfikowanie stopy depozytu w banku centralnym. Oczekuje się, że krótkoterminowe stopy procentowe rynku pieniężnego będą kształtować się w pobliżu stopy depozytu w banku centralnym z pewną tolerancją na zmienność, o ile nie zakłóca ona sygnału informującego o zamierzonym nastawieniu polityki pieniężnej.
• Eurosystem będzie dostarczać płynność przy użyciu wielu różnych instrumentów, w tym krótkoterminowych operacji kredytowych (czyli podstawowych operacji refinansujących) i trzymiesięcznych dłuższych operacji refinansujących (LTRO), a także – na późniejszym etapie – strukturalnych dłuższych operacji refinansujących i strukturalnego portfela papierów wartościowych.
• Podstawowe operacje refinansujące będą nadal prowadzone w trybie przetargu kwotowego z pełnym przydziałem. Mają odgrywać centralną rolę w zaspokajaniu potrzeb płynnościowych banków, a korzystanie z tych operacji przez kontrahentów jest integralną częścią realizacji polityki pieniężnej.
• Trzymiesięczne operacje LTRO będą również nadal prowadzone w trybie przetargu kwotowego z pełnym przydziałem.
• Stopa podstawowych operacji refinansujących zostanie zmodyfikowana tak, by różnica między nią a stopą depozytu w banku centralnym zmniejszyła się z obecnych 50 punktów bazowych do 15 punktów bazowych. Mniejsza różnica będzie zachęcać do uczestnictwa w cotygodniowych operacjach, tak że krótkoterminowe stopy rynku pieniężnego będą prawdopodobnie kształtować się w pobliżu stopy depozytu w banku centralnym, oraz będzie ograniczać potencjalny zakres zmienności krótkoterminowych stóp rynku pieniężnego. Jednocześnie pozostawi na rynku pieniężnym pole do aktywności i zapewni bankom zachęty do poszukiwania rynkowych źródeł finansowania. Stopa kredytu w banku centralnym również zostanie zmodyfikowana tak, by różnica między nią a stopą podstawowych operacji refinansujących pozostała na niezmienionym poziomie 25 punktów bazowych. Zmiany zaczną obowiązywać z dniem rozpoczęcia szóstego okresu utrzymywania rezerwy obowiązkowej w 2024, czyli 18 września 2024.
• Nowe strukturalne dłuższe operacje refinansujące i strukturalny portfel papierów wartościowych zostaną wprowadzone na późniejszym etapie, gdy bilans Eurosystemu zacznie ponownie trwale się zwiększać, biorąc pod uwagę „stare” zasoby obligacji. Te operacje będą wnosić znaczny wkład w zaspokajanie strukturalnych potrzeb płynnościowych sektora bankowego wynikających z autonomicznych czynników płynności i wymogów utrzymywania rezerw obowiązkowych. Strukturalne operacje refinansujące i strukturalny portfel papierów wartościowych będą skalibrowane w zgodzie z powyższymi zasadami i w sposób zapobiegający ingerowaniu w nastawienie polityki pieniężnej. Zgodnie z decyzjami w zakresie polityki pieniężnej Rada Prezesów oczekuje, że portfele nabyte w ramach programu skupu aktywów (APP) i nadzwyczajnego programu zakupów w czasie pandemii (PEPP) będą dalej wygaszane.
• Stopa rezerwy obowiązkowej, służąca do ustalania wymogów w zakresie rezerw obowiązkowych, pozostaje na niezmienionym poziomie 1%. Oprocentowanie rezerw obowiązkowych pozostaje na niezmienionym poziomie 0%.
• Na potrzeby operacji refinansujących zostanie utrzymany szeroki zakres kwalifikowanych zabezpieczeń.

W miarę jak rynki, instytucje i kontrahenci finansowi będą dostosowywać się do zmieniających się warunków płynnościowych wraz ze zmniejszaniem się bilansu Eurosystemu, Rada Prezesów będzie uważnie monitorować kształtowanie się i rozkład nadpłynności, kształtowanie się stóp na rynku pieniężnym i zapotrzebowania banków na rezerwy oraz działanie rynków pieniężnych i ogólnych rynków finansowych z uwzględnieniem ogłoszonych dziś parametrów. Na podstawie zebranych doświadczeń Rada Prezesów w 2026 dokona przeglądu podstawowych parametrów systemu operacyjnego i jest gotowa zmodyfikować konstrukcję i parametry systemu wcześniej, jeśli będzie to konieczne do zachowania zgodności realizacji polityki pieniężnej z uzgodnionymi zasadami. Przeprowadzona zostanie też dogłębna analiza konstrukcji nowych dłuższych operacji refinansujących i nowego strukturalnego portfela.

Kontakt z mediami: Lena‑Sophie Demuth, tel. +49 162 2952316.

Uwagi

• Celem systemu operacyjnego jest sterowanie krótkoterminowymi stopami rynku pieniężnego w ścisłej zgodzie z decyzjami Rady Prezesów w zakresie polityki pieniężnej, jednak realizacja polityki pieniężnej opiera się na przyjętej przez Radę Prezesów strategii polityki pieniężnej.