EBC publikuje Raport o konwergencji 2012

Europejski Bank Centralny (EBC) publikuje dziś swój Raport o konwergencji 2012, w którym ocenia postępy ośmiu państw członkowskich Unii Europejskiej (UE) w wypełnianiu zobowiązań związanych z urzeczywistnieniem unii gospodarczej i walutowej (UGW).

Uwzględnione kraje to: Bułgaria, Czechy, Łotwa, Litwa, Węgry, Polska, Rumunia i Szwecja. W raporcie bada się, czy kraje te osiągnęły wysoki stopień trwałej konwergencji (konwergencja gospodarcza), oraz w jakim stopniu krajowe banki centralne spełniają wymagania ustawowe, by mogły stać się integralną częścią Eurosystemu (konwergencja prawna). Przy ocenie trwałości konwergencji bierze się również pod uwagę nowe, wzmocnione ramy zarządzania gospodarczego w UE oraz jakość otoczenia instytucjonalnego w poszczególnych krajach, m.in. w dziedzinie statystyki.

Poniżej przedstawiono ustalenia z Raportu o konwergencji 2012.

Stabilność cen

Wartość referencyjna dla kryterium stabilności cen za 12-miesięczny okresie referencyjny – od kwietnia 2011 r. do marca 2012 r. – wyniosła 3,1%. Wartość tę obliczono przez dodanie 1,5 pkt proc. do nieważonej średniej arytmetycznej stóp inflacji HICP za ten sam okres w następujących krajach: Szwecji (1,3%), Irlandii (1,4%) i Słowenii (2,1%). W trzech spośród krajów analizowanych w niniejszym raporcie (Bułgaria, Czechy i Szwecja) zanotowana 12-miesięczna średnia stopa inflacji była niższa od wartości referencyjnej. W pięciu pozostałych krajach inflacja była wyraźnie wyższa od wartości referencyjnej, mimo że w większości z nich otoczenie gospodarcze było stosunkowo słabe.

Sytuacja finansów publicznych

Wszystkie omawiane państwa z wyjątkiem Szwecji są w momencie publikacji niniejszego raportu objęte decyzją Rady Unii Europejskiej (Rada UE) w sprawie istnienia nadmiernego deficytu. W Bułgarii i Szwecji oraz – w wyniku zastosowania jednorazowych środków – na Węgrzech wskaźniki salda finansów publicznych do PKB były w 2011 r. zgodne z wartością referencyjną. Pozostałe kraje odnotowały deficyty powyżej 3% PKB, ale niższe niż w poprzednich latach. Na 2012 r. Komisja Europejska prognozuje, na podstawie obecnie znanej polityki, że jedynie na Litwie wskaźnik deficytu publicznego do PKB (3,2%) będzie nadal wyższy od 3-procentowej wartości referencyjnej.

Wskaźnik długu publicznego do PKB we wszystkich badanych krajach oprócz Węgier był w 2011 r. niższy od wartości referencyjnej, wynoszącej 60%. W 2012 r. według projekcji Komisji Europejskiej sytuacja ta prawdopodobnie się nie zmieni.

Kurs walutowy

Spośród krajów omówionych w niniejszym Raporcie o konwergencji uczestnikami mechanizmu kursowego ERM II są obecnie Łotwa i Litwa. W momencie badania konwergencji waluty obu tych krajów należały do ERM II od ponad dwóch lat, a w analizowanym okresie ich kursy centralne nie uległy dewaluacji.

Długoterminowa stopa procentowa

Wartość referencyjna dla kryterium długoterminowych stóp procentowych za 12-miesięczny okres referencyjny – od kwietnia 2011 r. do marca 2012 r. – wyniosła 5,8%. Wartość tę obliczono przez dodanie 2 pkt proc. do średniej długoterminowej stopy procentowej obligacji skarbowych za ten sam okres w dwóch spośród trzech państw członkowskich o najlepszych wynikach w dziedzinie stabilności cen: Szwecji (2,2%) i Słowenii (5,4%). Trzecie z tych państw – Irlandia – nie zostało uwzględnione w obliczeniu wartości referencyjnej, gdyż ze względu na utrzymujące się na rynkach finansowych wysokie premie za ryzyko tego kraju długoterminowe stopy procentowe irlandzkich obligacji skarbowych nie stanowią obecnie odpowiedniego poziomu odniesienia do oceny postępów w dziedzinie konwergencji gospodarczej.

W okresie referencyjnym w sześciu spośród ośmiu badanych krajów (Bułgaria, Czechy, Łotwa, Litwa, Polska i Szwecja) średnia długoterminowa stopa procentowa była równa lub niższa od wartości referencyjnej dla tego kryterium konwergencji, wynoszącej 5,8%. Jedynie na Węgrzech i w Rumunii rentowność obligacji skarbowych była powyżej poziomu odniesienia.

Konwergencja prawna

W żadnym z ośmiu badanych krajów ustawodawstwo nie jest w pełni zgodne z wszystkimi wymogami dotyczącymi wprowadzenia euro, określonymi w Traktatach oraz w Statucie Europejskiego Systemu Banków Centralnych (ESBC) i EBC. We wszystkich tych krajach nadal występuje niezgodność przepisów w zakresie niezależności banku centralnego, zwłaszcza w odniesieniu do ich niezależności instytucjonalnej, personalnej i finansowej. Ponadto we wszystkich badanych krajach z wyjątkiem Litwy istnieje niezgodność przepisów w zakresie zakazu finansowania ze środków banku centralnego oraz integracji prawnej poszczególnych banków centralnych z Eurosystemem.

Przedstawiając niniejszy raport, EBC spełnia swój obowiązek wynikający z art. 140 Traktatu, zgodnie z którym przynajmniej raz na dwa lata oraz każdorazowo na wniosek państwa członkowskiego UE objętego derogacją winien składać Radzie UE sprawozdanie „w sprawie postępów dokonanych przez państwa członkowskie objęte derogacją w wypełnianiu ich zobowiązań w zakresie urzeczywistnienia unii gospodarczej i walutowej”.

Obecnie jeszcze dziesięć państw członkowskich UE nie uczestniczy w pełni w UGW. Dwa z nich – Dania i Wielka Brytania – mają status specjalny, zgodnie z zapisami odpowiednich protokołów załączonych do Traktatu. W związku z tym w odniesieniu do tych dwóch państw raporty o konwergencji muszą być sporządzane wyłącznie na ich wniosek.

Raport o konwergencji 2012 opracowany przez EBC jest dostępny w serwisie internetowym EBC.